Preveliki broj pritvorenika, unošenje zabranjenih predmeta i materija, brojni pripadnici suprotstavljenih klanova… samo su neki od izazova sa kojima se svakodnevno suočavaju nadležni u Upravi za izvršenje krivičnih sankcija.
Svim izazovima uspijevaju da odgovore u skladu sa uslovima, ali su smještajni kapaciteti već godinama glavni problem u zatvoru. Budući da se u Spužu trenutno nalazi duplo više zatvorenika nego što ima mjesta, uprava zatvora prinuđena je da pronalazi načine kako bi, shodno propisima, svi bili smješteni. Tako se neki zatvorenici premještaju u druge djelove zatvora, a neki i u zatvor u Bijelom Polju. Direktor UIKS- a Darko Vukčević je u razgovoru za „Dan“ najavio izgradnju novih objekata kojima bi se proširili smještajni kapaciteti za pritvorena lica. Jedan od projekata je i izgradnja objekta u kojem će biti lica uhapšena za djela iz oblasti organizovanog kriminala,
Vukčević je saopštio da se u Upravi za izvršenje krivičnih sankcija trenutno nalazi 1.088 lica lišenih slobode, od kojih su 532 osuđena lica i 556 pritvorenih lica.
– Kada govorimo o uslovima, a samim tim i o smještajnim kapacitetima, u tri organizacione jedinice smještajni kapaciteti i uslovi zadovoljavaju standarde. Smještajni kapaciteti u Upravi za izvršenje krivičnih sankcija predviđeni su za smještaj 1.333 lica lišena slobode. U Zatvoru za duge kazne trenutno se nalazi 416 zatvorenika, a smještajni kapaciteti predviđaju 751. U Zatvoru za kratke kazne trenutno se nalaze 74 zatvorenika (plus 73 pritvorenika iz Istražnog zatvora), dok su smještajni kapaciteti 175. U Zatvoru Bijelo Polje trenutno se nalazi 81 pritvorenik i 42 zatvorenika, dok su smještajni kapaciteti 115. U Istražnom zatvoru trenutno se nalazi nešto veći broj pritvorenih lica u odnosu na smještajne kapacitete, odnosno 475 pritvorena lica, dok je smještajni kapacitet 292 – kaže Vukčević.
U cilju prevazilaženja trenutne prebukiranosti ove organizacione jedinice, kako navodi, određeni broj pritvorenika, kako bi se obezbijedio standard od minimum 4 metra kvadratna, premješten je u Zatvor za kratke kazne. Takođe, u prethodnom periodu se intervenisalo i premještanjem određenog broja pritvorenih lica u pritvorski dio Zatvora Bijelo Polje.
– U cilju poboljšanja uslova boravka pritvorenih lica u Istražnom zatvoru Podgorica, poseban akcenat u 2023.godini stavljen je na aktivnosti koje za cilj imaju proširenje smještajnih kapaciteta u Istražnom zatvoru Podgorica, u kojem je problem prebukiranosti najizraženiji, pa se pristupilo izgradnji novog objekta za potrebe Sektora za zdravstvenu zaštitu, površine 360 m2. Završetak radova i stavljanje u funkciju ovog objekta očekuje se početkom 3. kvartala tekuće godine. Izmještanjem Sektora za zdravstvenu zaštitu u prostorije novog objekta, postojeći smještajni kapaciteti Istražnog zatvora od 292 mjesta biće povećani za 70 mjesta. Uporedo sa navedenim aktivnostima, radi se na dugoročnom rješenju proširenja kapaciteta Istražnog zatvora Podgorica. U tom cilju, Kapitalnim budžetom za 2024. godinu planirana je izgradnja pritvorske jedinice za potrebe smještaja 150–200 pritvorenika kojima je određena mjera pritvora za djela organizovanog kriminala. Završetkom izgradnje ovog objekta omogućava se da se pritvorenicima pruže svi uslovi koji odgovaraju njihovom statusu – dodao je Vukčević.
Naglašava i da je u toku izgradnja Specijalne zdravstvene ustanove, Glavne prijavnice, Otvorenog zatvora i Multifunkcionalnog objekta, što sveukupno predstavlja najkompleksniji infrastrukturni projekat u posljednjih nekoliko decenija, i projekat koji će omogućiti primjenu najsavremenijih standarda u oblasti izvršenja krivičnih sankcija.
– Posebno je značajna izgradnja Specijalne zdravstvene ustanove, dok će multifunkcionalni objekat omogućiti unapređenje standarda u pogledu obuke zaposlenih, obrazovanja i obuke zatvorenika, mogućnosti organizovanja kulturnih programa i vjerskih aktivnosti za sve vjeroispovijesti. Takođe, izgradnjom nove prijavnice u znatnoj mjeri će se unaprijediti efikasnost rada, kao i sistem bezbjednosti – kazao je direktor UIKS-a.
Problem u organizaciji smještaja i samog funkcionisanja u zatvoru predstavlja i sve veći broj predmeta koji se formiraju protiv velikog broja lica, budući da je zakonom predviđeno da osumnjičeni u istom postupku ne smiju boraviti u istim prostorijama, niti ići zajedno u šetnje. Ipak, kako ističe Vukčević, uspijevaju da izađu na kraj i s tim problemom.
– Činjenica da se trenutno u pritvoru u Istražnom zatvoru Podgorica nalazi veći broj pritvorenika koji su osumnjičeni da su učestvovali u izvršenju istog krivičnog djela, ili da su članovi organizovanih kriminalnih grupa, u značajnoj mjeri otežava kako smještaj pritvorenih lica, tako i odvijanje aktivnosti pritvorenih lica i ostvarivanje njihovih prava. Naime, sa aspekta bezbjednosti veoma je zahtjevno i složeno realizovati sve predviđene dnevne aktivnosti: šetnje na otvorenom prostoru, posjete članova porodica, posjete advokata, podjele obroka, terapije, kao i mnoge druge aktivnosti, S tim u vezi, naglašavam da se izuzetnim naporima menadžmenta i službenika obezbjeđenja, pored svih poteškoća i ograničenja, sve navedene aktivnosti realizuju bez značajnijih incidentnih situacija – kazao je Vukčević.
Budući da se u zatvoru nalazi veliki broj pripadnika sukobljenih klanova, službenici zatvora veliku pažnju posvećuju i preventivnom djelovanju, kako se rat sa ulice ne bi prelio i iza zidina zatvora.
– Kako prilikom smještaja, tako i prilikom odvijanja ostalih aktivnosti, strogo se vodi računa da se spriječi kontakt kako pritvorenih lica koja su učestvovala u izvršenju istog krivičnog djela, tako i pritvorenih lica između kojih bi, prema određenim podacima i saznanjima, moglo doći do fizičkog sukoba – naglašava direktor zatvora.
Redovne kontrole i pretresi dali rezultate
Vukčević je istakao da su ostvarili odlične rezultate kada je u pitanju kontrola, odnosno oduzimanje nedozvoljenih stvari u zatvoru.
– U Upravi za izvršenje krivičnih sankcija, u svim organizacionim jedinicama, gotovo na svakodnevnom nivou vrše se poslovi preventivno-bezbjednosne zaštite, i preduzimaju odgovarajuće operativne radnje u cilju sprečavanja svih negativnih pojava koje na bilo koji način mogu ugroziti stanje bezbjednosti u zatvorima. Između ostalog, preduzimaju se neselektivne i ujednačene radnje pretresa pritvorenih lica i prostorija u kojima su ta lica smještena, kako bi se spriječilo unošenje i posjedovanje nedozvoljenih stvari. Potrebno je istaći i da se, osim svakodnevnih pretresa pritvorenih lica i prostorija u kojima borave, vrše i vrlo detaljni pretresi zaposlenih prilikom svakog ulaska u dio Istražnog zatvora u kojem su smještena pritvorena lica. Sve navedene radnje daju vidljive rezultate, što potvrđuje i činjenica da su tokom pretresa izvršenih u poslednjem periodu pronađene nedozvoljene stvari u minimalnoj količini, koja se u penalnim uslovima može smatrati i zanemarljivom. Pritom, svakako treba imati u vidu da ne postoje u potpunosti izolovani penalni sistemi i da nije realno očekivati da unos nedozvoljenih stvari u potpunosti može biti spriječen – kazao je Vukčević.
Ista prava za sve
U Istražnom zatvoru u Spužu trenutno se, pod sumnjom za različita krivična djela, nalazi više sadašnjih i bivših državnih službenika, pa i funkcionera. Vukčević tvrdi da se prema njima postupa jednako kao i prema svima ostalim i da se ne prave ustupci prema bilo kome.
– U Upravi za izvršenje krivičnih sankcija prema svim licima lišenim slobode postupa se u skladu sa važećom zakonskom regulativom koja reguliše ovu oblast. Na taj način se osigurava da svi pritvorenici imaju jednaka prava i tretman. Dakle, bez obzira na eventualni prethodni status ili položaj, ne postoje razlike u postupanju. Ovaj pristup osigurava integritet sistema izvršenja krivičnih sankcija i promovišu načela pravičnost i jednakosti – istakao je Vukčević.
foto: UIKS
