Iako je u Crnoj Gori u prošloj godini poboljšana sloboda štampe, novinari su rijetko dobijali odgovore po zahtjevima za slobodan pristup informacijama, a nastavljena je nekažnjivost napada nad medijskim poslenicima, uključujući ubistvo glavnog i odgovornog urednika „Dana“ Duška Jovanovića iz 2004. godine.
To se konstatuje u juče objavljenom izvještaju o stanju ljudskih prava međunarodne organizacije Amnesti internešnela (AI). U izvještaju se navodi da je u prošloj godini neriješeno ostalo oko 200 pritužbi za torturu, kao i da vlasti ženama žrtvama nasilja nisu garantovale zaštitu, podršku i pristup pravdi u slučajevima nasilja u porodici, a posebno su diskriminisane Romkinje i Egipćanke i žene sa invaliditetom.
– Nastavljena je nekažnjivost napada, onlajn prijetnji i diskriminatorskih izjava od strane političara – navodi AI u svom izvještaju.
U izvještaju za Crnu Goru konstatuje se da je Savjet Ujedinjenih nacija za ljudska prava pozvao Crnu Goru da efikasno procesuira ratne zločine, hitno istraži torturu i ojača pravosuđe.
Navodi se da je nastavljeno jedino aktivno krivično gonjenje za ratne zločine bivšeg vojnika vojske bosanskih Srba, optuženog za silovanje i ubistvo u Bosni i Hercegovini 1992. godine, a ukazano je i da Evropski sud za ljudska prava nije priznao kao žrtve srodnike najmanje 66 izbjeglica prisilno deportovanih iz Crne Gore u Republiku Srpsku 1992. godine, od kojih je većina ubijena. Amnesti internešnel u svom izvještaju o stanju ljudskih prava navodi da je u decembru povučen amandman na zakon, kojim bi se uskratilo obeštećenje civilnim žrtvama rata ubijenim ili nestalim van Crne Gore, te da je predložen novi koji će obuhvatiti sve civilne žrtve rata. To bi, kako se navodi, uključivalo i članove porodica 20 putnika koji su 1993. godine oteti u Štrpcima a potom ubijeni.
Amnesti podsjeća da je Evropski komitet za prevenciju torture pozvao u julu Crnu Goru da prekine kulturu nekažnjivosti torture i drugog zlostavljanja, te da osigurava da svi navodi o torturi budu efikasno istraženi.
– Oko 200 pritužbi je ostalo neriješeno. Nakon devet mjeseci nereagovanja, ministar unutrašnjih poslova suspendovao je policajce optužene za mučenje Marka Boljevića i Benjamina Mugoše. U oktobru je konačno poništena odluka o odbacivanju krivične prijave protiv 10 policajaca zbog mučenja Jovana Grujičića – navodi AI.
U izvještaju se navodi da je u januaru Apelacioni sud poništio postupak protiv istraživačkog novinara Jova Martinovića, pogrešno osuđivanog i zatvaranog zbog trgovine drogom. Lezbijke i biseksualne žene u životnom partnerstvu istog pola, kako se navodi, bile su uskraćene za reproduktivni tretman, a AI konstatuje i da Zakon o životnom partnerstvu lica istog pola iz 2020. još nije u potpunosti u primjeni. Navodi se i da Vlada nije uspela da izradi Nacrt zakona o pravnom prepoznavanju rodnog identiteta, odlažući primjenu za 2024.
AI se poziva na navode UNHCR-a, agencije UN za izbjeglice, koja je zabilježila za 35 odsto manji broj izbeglica i migranata koji su ušli u Crnu Goru. Navodi se da se u oktobru 27 nevladinih organizacija obratilo predsjedniku Evropske komisije, pozivajući EU da ne podrži izgradnju terminala za tečni prirodni gas u Baru, što bi potencijalno povećalo upotrebu fosilnih goriva u regionu.
Okončana vladavina Đukanovića
Konstatovano je da su predsjednički izbori u aprilu okončali trodecenijsku vladavinu Mila Đukanovića.
– Nakon parlamentarnih izbora u junu, krajem oktobra formirana je koaliciona vlada koja se fokusira na ekonomske i pravosudne reforme. U novembru, parlament je izabrao sedmog sudiju Ustavnog suda, čime je okončana višemjesečna blokada – navodi se u analizi međunarodne organizacije.
Foto: DAN
