Na današnji dan prije 28 godina tokom akcije “Oluja” iz Hrvatske je prognano više od 200.000 Srba, sa njihovih vjekovnih ognjišta.
Tokom akcije, kako prenosi RTS, stradalo je 1.700 nevinih ljudi, a više od 700 ih je nestalo i njihova sudbina ni do danas se ne zna.
Napadom na Knin, u zoru, 4. avgusta 1995. godine, počeli su sistematski zločini prema srpskim civilima i njihovoj imovini. Svega 48 sati od početka akcije „Oluja“, područje nekadašnje Republike Srpske Krajine bilo je etnički čisto.
Više od 200.000 ljudi, sa najosnovnijim stvarima, prevoznim sredstvima koja su imali, krenuli su da se iseljavaju, a na putu ka Srbiji i Republici Srpskoj izbjegličke kolone su stalno napadali hrvatska artiljerija i vojno vazduhoplovstvo.
Izbjeglima nije bio dozvoljen ulazak u Beograd, već samo prolaz Bulevarom Arsenija Čarnojevića.
U Krajini su ostali samo civili, koji su bili izloženi teroru i posle formalnog završetka operacije 7. avgusta, skovanoj pod patronatom Franje Tuđmana.
U nastavku akcije u BiH, operacijom „Maestral“, hrvatske i muslimanske snage ubile su još 655 i prognale oko 125.000 srpskih stanovnika iz Bosne i Hercegovine.
Srbi koji su odlučili da se vrate na svoja ognjišta uglavnom danas žive bez struje, kvalitetne infrastrukture.
Sud u Hagu osudio hrvatske generale, pa ih oslobodio
Haški tribunal je jula 2001. otpečatio optužnicu protiv penzionisanog hrvatskog generala Ante Gotovine, koji je bio komandant operacije. Gotovina je od tada bio u bjekstvu sve do hapšenja u Španiji 7. decembra 2005, kada je izručen Tribunalu.
Godinu dana ranije, tom sudu su se predala druga dvojica generala, Ivan Čermak i Mladen Markač, koji su optuženi za progon, deportacije i prisilno premještanje, pljačku, bezobzirno razaranje naselja, ubistva, nehumana djela i okrutan tretman tokom i nakon operacije „Oluja“.
Optužnica protiv Gotovine je odlukom Pretresnog vijeća Tribunala spojena sa optužnicom protiv druge dvojice generala.
Aprila 2011. godine, Gotovina je osuđen na 24, a Mladen Markač na 18 godina zatvora, dok je general Ivan Čermak oslobođen krivice.
U presudi Anti Gotovini, Haški tribunal je utvrdio da je operacija „Oluja“ u ljeto 1995. bila udruženi zločinački poduhvat s predsednikom Franjom Tuđmanom na čelu, smišljen da protjera srpsko stanovništvo iz Kninske Krajine, što je bio navod optužnice.
U novembru 2012, Apelaciono veće Haškog tribunala oslobodilo je hrvatske generale Antu Gotovinu i Mladena Markača krivice za progon srpskog stanovništva iz Kninske Krajine 1995. poništivši prvostepenu presudu, nakon čega su oni pušteni iz pritvora.
Prema konačnoj presudi, operacija „Oluja“ nije bila udruženi zločinački poduhvat u cilju protjerivanja Srba iz Kninske Krajine.
Oslobađajuća presuda izazvala je euforiju u Hrvatskoj, a hrvatski gradovi su se utrkivali u dodjeljivanju titule počasnog građanina Anti Gotovini.
Srpska javnost ovu vijest dočekala je sa razočaranjem.
Optužnica za zločin na Petrovačkoj cesti
Prošle godine, srpsko Tužilaštvo za ratne zločine podiglo je optužnicu protiv hrvatsih pilota zbog zločina na Petrovačkoj cesti tokom „Oluje“, kada je raketirana kolona srpskih izbjeglica.
Tada su, nedaleko od Bosanskog Petrovca u selu Janjila, hrvatski „migovi“ presjekli kolonu srpskih izbjeglica.
Stradalo je deset civila, među kojima četvoro djece i 21-godišnja djevojka.
Suđenje za taj zloćin je, međutim, odloženo, jer, kako je rečeno, nema elemenata da se donese odluka da se hrvatskim pilotima sudi u odsustvu.
Optužnica je izazvala negativne reakcije u Hrvatskoj, gde je premijer Andrej Plenković poručio da je suđenje za Zagreb „nepostojeći proces“ i „farsa“.
Poginuo ili nestao 1.881 Srbin, prognano više od 220.000
U akciji „Oluja“, prema podacima Dokumentaciono-informacionog centra Veritas, poginuo je ili nestao 1.881 Srbin.
Sa teritorije tadašnje Republike Srpske Krajine koju je zauzela hrvatska vojska, izbjeglo je više od 220.000 Srba.
U Hrvatskoj se 5. avgust slavi kao „Dan pobjede i domovinske zahvalnosti“, dok je u Srbiji i Republici Srpskoj 4. avgust Dan sjećanja na stradale i prognane Srbe.
Pomen žrtvama „Oluje“ održan je Crkvi svetog Marka u Beogradu, kao i u mnogim mjestima širom Srbije.
Iz Srpskog nacionalnog vijeća poručuju da „Oluja“ ne smije biti izvor novih strahova za Srbe u Hrvatskoj.
foto:RTS/printscreen
