Povodom 21.maja, Dana nezavisnosti Crne Gore nikšićki UBNOR i antifašisti juče su u hotelu „Onogošt“ organizovali tribinu. O državnom statusu nekadašnje Jugoslavije, dešavanjima tokom osamdesetih i devedesetih godina govorila je prof. dr Nada Tomović.
Kako je navela, nakon usvajanja Zakona o referendumu marta 2006. godine, Vlada Crne Gore pozvala je OEBS i Savjet Evrope da imenuju posmatrače koji će kontrolisati referendumski proces.
„Na predlog EU odlučeno je da slovački diplomata František Lipka bude predsjednik referendumske komsije. Parlamentarna opozicija, vođena od strane Socijalističke narodne partije protivila se nezavisnosti. Odraz takvih podjela bio je nedostatak konsenzusa između političkih faktora o uslovima za sprovođenje referenduma o državnom statusu. Da bi se prevazišla ova kriza Visoki predstavnik za spoljnu i bezbjedonosnu politiku Evropske unije Hvijer Solana, imenovao je specijalnog izaslanika, Ambasadora Miroslava Lajčaka da vodi pregovore za postizanje dogovora. Okvir za uslove za referendum dogovoren je u februaru 2006. kada su postignuti kompromisi o svim spornim pitanjima uključujući i zahtjev za većinu potrebnu da bi referendum uspio, i politički izbalansiranu referendumsku administraciju koju je vodio nezavisni predsjedavajući. Bilo je primijtno da je postojala široka podrška svih partija za dogovoreni okvir za referendum tokom cijelog perioda vođenja kampanje“,istakla je prof.dr Tomović.
Tomović je podsjetila da je pravni okvir za referendum omogućio je dvjema odvojenim blokovima da vode kampanje o referendumskom pitanju.
„Suverenistički blok sastojao se od vladajuće DPS, vodio ga je Premijer Milo Đukanović, Socijaldemokratske partije, Demokratske unije Albanaca, Demokratskog saveza Crne Gore, Liberalne partije, Građanske stranke i Bošnjačke partije. Unionistički blok sastojao se od političkih partija koje formiraju parlamentarnu opoziciju, i predvodio ga je SNP Predraga Bulatovića, Narodne stranke, Srpske narodne stranke i Demokratske srpske stranke“, kazala je Tomović.
Skupština Crne Gore je 2. marta 2006. godine, na predlog Predsjednika Republike Filipa Vujanovića, donijela odluku da referndum o državno-pravnom statusu bude održan 21. maja.
Dana 21. maja 2006. godine održavanjem referenduma o državnom statusu Republike Crne Gore njenim građanima pružena je prilika da odrede budućnost Crne Gore kao nezavisne države.
„Na refernedumu 21. maja glasalo je 419. 240 građana ili 86, 49 odsto od ukupnog broja birača, što je bio odraz velike zainteresovanosti glasača za referendum. Glasanje na dan referenduma je uglavnom teklo u mirnoj atmosferi. Međunarodni posmatrači su okarakterisali proticanje dana glasanja kao ,,veoma dobro“ ili dobro u više od 96 procenata posmatračkih izvještaja. Procedure za brojanje glasova ocijenjeni su na slično pozitivan način. Izolovani slučajevi proceduralnih nepravilnosti primijećeni su u dva slučaja, bilo je slučajeva koji su ukazivali na šeme kupovine glasova. Referendumsko pitanje glasilo je Želite li da Republika Crna Gora bude nezavisna država sa punim međunarodno-pravnim subjektivitetom.Nezavisnost države podržalo je 230.711 ili 55, 5 odsto građana Crne Gore koji su izašli na referndum, dok je za ostanak u zajedničkoj državi sa Srbijom glasalo 184.954 ili 44, 5 odsto.Rezultati referenduma su pokazali da je, izuzev Cetinja, najveći procenat za nezavisnost bio tamo gdje su u većini bili manjinski narodi (Rožaje, 91,33%, ;da“-82,09% Bošnjaka, Ulcinj, 88,5% ,,da“ 72,14 Albanaca, Plav 79,92% ,,da““-49,32) % Bošnjaka), dok je najmanji procenat glasova za obnovu crnogorske nezavisnosti gdje su Srbi u većem participirali u strukturi stanovništva po opštinama. Tako je u Andrijevici ,,ne“ zaokružilo 72, 26%,-Srbi 65,08%, Herceg Novi, ,,ne“ 61,34 %-Srbi 52, 45%, Šavnik, ,,ne“56,62%-Srbi 47,47, Plužine, ,,ne“ 75,70%-Srbi, 60,57%, Pljevlja, ,,ne“ 63,72%-Srbi 59,52%. Unionisti su krenuli u osporavanje legitimnosti referendumskog procesa. Objavili su Bijelu knjigu, zbornik dokumenata na 1290 strana u kojoj su iznijete navodne zloupotrebe, od kojih su ključne optužbe za kupovinu ličnih karata i navodnih opraštanja računa za struju“,naglasila je između ostalog Tomović.
foto:UBNOR i antifašisti NK
