Međunarodni festival „Ćirilicom“ ljubiteljima književnosti, a od 2023. godine i ljubiteljima pozorišta i muzike, pružio je niz zanimljivih programa. Kao i dosad, fokus sedmog festivala „Ćirilicom“ bio je na književnosti, pa je publika festivala imala priliku da se druži s nobelovkom, Poljakinjom Olgom Tokarčuk, ali i drugim značajnim domaćim književnicima i teoretičarima književnosti. Tako će biti i na ovogodišnjem osmom izdanju od 23. avgusta do 15. septembra u Budvi, na Trgu između crkava, kaže u razgovoru za „Dan“ Mila Baljević, direktorka budvanske Narodne biblioteke koja je zajedno sa Udruženjem izdavača i knjižara Crne Gore (UIKCG) organizator festivala. Pokrovitelji će i ove godine biti Opština i Turistička organizacije Budve, a festival će ove godine biti utoliko značajniji, jer će Biblioteka, kao najstarija institucija kulture u gradu i među najstarijima u državi, obilježiti i jubilej – 160 godina bibliotečke djelatnosti u Budvi.
– Tokom decembra prošle godine utvrđene su sve glavne teme ovogodišnjeg festivala koji će po kompleksnosti, kvalitetu programa i obimu sadržaja biti još jedan korak naprijed u odnosu na ranije godine. Pripremamo festivalski program čija je namjera da dodatno promovišemo autentično budvansko nasljeđe na čemu je, velikim dijelom bazirana kompletna crnogorska kultura tokom perioda dužeg od 500 godina. Okosnicu festivala čini, kao i svih ranijih godina književni program i gostovanja najpoznatijih pisaca koji svoj opus čitaocima predstavljaju na ćirilici. Centralna tema ovogodišnjeg festivala u dramskom programu su budvanske priče, pa će publika imati priliku da vidi, pored prošlogodišnjih pozorišnih produkcija i nove predstave. Festival će biti sastavljen od likovnog, muzičkog, dramskog, filmskog i književnog segmenta.
Već su uveliko odmakle pripreme svečane akademije kojom će biti obilježena 160. godišnjica budvanske biblioteke velikog datuma kojim se Budva s razlogom ponosi, s obzirom da je mali broj institucija kulture, ne samo u nas, već i usvijetu, koje imaju ovoliko dugo kontinuirano trajanje i tradiciju – ističe Baljević.
• Šta smatrate najvažnijim doprinosom ovog festivala?
– Na festivalima su predstavljena najznačajnija imena iz svijeta književnosti i pismenosti koja u svom stvaralaštvu baštine ćirilično pismo, ali i upriličene mnoge pozorišne predstave, likovne izložbe, te muzički programi, njegujući ćirilično nasljeđe kao sponu između istočne i zapadne kulture. Festival „Ćirilicom“ izdvojio se proteklih godina kao značajan multimedijalni, multidisciplinarni i međunarodni festival posvećen ćiriličnoj kulturi i pismenosti.
Projekat „Ćirilicom“, ima cilj da skrene pažnju javnosti i otvori naučnu javnu debatu o milenijumski starom pismu na kojem su ispisani počeci naše pismenosti. Nastojanje je da se na najbolji, stručni, naučni i stvaralački način afirmišu upotreba, čuvanje i njegovanje ćiriličnog pisma, zaštita ćirilice kao kulturnog dobra, što je u današnjim okolnostima od ogromnog značaja.
• Podsjetite nas na dešavanja na prošlogodišnjem VII festivalu „Ćirilicom“. Šta je još važno napomenuti pored gostovanja Tokarčuk, kojoj je ovom prilikom dodijeljena i nagrada „Književni plamen“?
– U cilju podsjećanja na viševjekovno kulturno nasljeđe ovih prostora, VII festival „Ćirilicom“ počeo je vizantijskim pojanjem, koje je uvršteno na Uneskovu listu nematerijalne kulturne baštine. Pored gostovanja poljske nobelovke, kao bitni segmenti programa izdvojili su se Izvještaji kotorskih biskupa Svetoj Stolici od 1592. do 1708. godine, veče posvećeno književnosti o Boki, kao i okrugli sto na temu kulture i modela pomirenja.
Premijerom predstave „Brod“, rediteljke Ane Đorđević, obilježen je jubilej 200 godina od rođenja braće Ljubiša, Stefana i Visariona, našeg prvog ministra prosvjete. Život i rad slikara Save Šumanovića publika je upoznala kroz višestruko nagrađivani dokumentarni film „Svetlost i senke“, kao i sjajan roman „Jelen noći“, autora Dragana Jovanovića Danilova. U okviru bogatog dramskog programa izdvojili su se prvi dječji mjuzikl na temu crnogorskog nasljeđa u istoriji ljetnjih festivala na primorju, „Zmaj sa Spasa“ rađen po motivima malo poznate lokalne legende, kao i pjesma „Zidanje Skadra“ pretočena u balet i muzička predstava „Kosara i Vladimir“ rađena po motivima iz života Svetog Jovana Vladimira. U likovnom programu su možda najbolje odražene tendencije da se očuva kulturno nasljeđe Budve, kao i Boke i Crne Gore. Pod nazivom „Odsjaji budvanske prošlosti kroz politeizam i hrišćanstvo“, u crkvi Santa Marija in Punta upriličena je foto-izložba grupe autora koja se bavila riznicom budvanskog muzeja i riznicom manastira Sv. Nikole u Praskvici, a takođe i izložba „Brojgelovski pogledi na Budvu“.
Foto: Privatna arhiva
