Misija Asocijacije menadžera Crne Gore, koja podrazumijeva promociju liderstva, izvrsnosti, rezultata i profesionalizacije, počela je prije ravno deceniju. Samo osnivanje Asocijacije pratio je kuriozitet da su se te 2013. godine okupili ljudi sa respektabilnim menadžerskim iskustvom u stranim i domaćim kompanijama.
„Svjesni da Crna Gora može naprijed jedino uz podizanje liderskih i menadžerskih vještina i to ne samo u privredi već i u javnom sektoru, kao i snažnoj odlučnosti da se ide u pravcu naglašene depolitizacije i profesionalizacije kao ključu za prevazilaženje niza izazova i podjela, što bi doprinijelo prevazilaženju ekonomskog zaostajanja i nekonkurentnosti naše privrede“, kaže za Forbes Crna Gora predsjednik Asocijacije Budimir Raičković.
Ističe da je fokus bio na ljudskim resursima i edukaciji članstva, tako da je za ovih deset godina organizovano niz radionica, predavanja i drugih vidova podrške članstvu u razvoju njihovih menadžerskih sposobnosti i vještina. Broj ljudi koji su prošli kroz ove aktivnosti se mjeri kroz stotine.
Asocijacija menadžera Crne Gore je osnovana 2013. godine u vremenu koje je pratila duboka društvena podijeljenost i politizacija, a Raičković ovaj potez ocjenjuje kao krupan iskorak u crnogorskoj poslovnoj, ali i društvenoj zbilji tog vremena. Organizaciju su, kako ističe, bilježile profesionalizam, liderstvo i visoki stepen političkog nesvrstavanja.
„Ideje koje je Asocijacija menadžera zastupala, uključujući profesionalizam, liderstvo i političku neutralnost, predstavljale su pozitivan kontrast prema političkoj podjeli u društvu. Ova organizacija je naglašavala važnost poslovne etike i razvoja liderstva kao ključnih faktora za unapređenje poslovnog okruženja i privlačenje investicija“, kaže Raičković.
Promjene primjetne, ali nedovoljne
Raičković kaže da se osjeća napredak u biznis okolnostima, posebno u infrastrukturi i turizmu. Promjene se mogu primijetiti i kada su u pitanju reforme poslovnog okvira, ali su sa aspekta privrede i dalje nedovoljne.
„Može se reći da je ekonomska situacija poboljšana, a primjetne su određene promjene na polju digitalne transformacije“, ocijenio je.
Kao ključne barijere u biznis razvoju u Asocijaciji vide složenost administrativnih procedura i birokratskih prepreka, što i dalje usporava procese otvaranja i vođenja poslovanja. Vide i primjetnu nepredvidivost i nestabilnost političkog okruženja, što stvara nesigurnost za poslovanje.
Tome doprinose, kako smatraju, i nejasne i česte promjene propisa, što otežava dugoročno planiranje i investiranje. Poreska kao i druga fiskalna i parafiskalna opterećenja značajno utiču na troškove poslovanja. Crna Gora se suočava sa nedostatkom radne snage, što predstavlja izazov za mnoge sektore, uključujući informacione tehnologije, turizam i inženjering. Pored pomaka na polju infrastrukture i dalje je nedovoljno razvijena za snažniji ekonomski rast i takozvanu reindustrijalizaciju za koju se zalaže AMM. Još je prisutna pravna nesigurnost, u smislu dugog trajanja sudskih postupaka i poteškoće u sprovođenju presuda, što može otežati zaštitu poslovnih interesa i sprovođenja ugovora.
„Treba pomenuti i nedostatak kvalitetnih izvora finansiranja i ograničen pristup kreditima. Posebno je uočljiv nedostatak jasne strategije za razvoj preduzetništva i preduzetničkog duha“, ističe Raičković.
Značajna zavisnost od turizma može činiti ekonomiju ranjivom na sezonske fluktuacije i promjene u turističkoj tražnji. Visok nivo javnog duga i deficita može stvoriti izazove u održavanju fiskalne stabilnosti i investiranju u razvojne projekte.
Stanovništvo stari, mladi odlaze
Stanovništvo Crne Gore stari, a migracija mladih radnika može dovesti do problema u dostupnosti kvalifikovane radne snage, upozorava Raičković.
„Što se tiče potencijala, tu je svakako geografski položaj i prirodni resursi. Bogatstvo prirodnim resursima, uključujući vodu, šume i minerale, pruža mogućnosti za razvoj sektora šumarstva i eksploataciju resursa. Tu su i energetski potencijali – obnovljivi izvori energije, poput hidroelektrana i vjetroelektrana, nude prilike za razvoj energetskog sektora“, kaže on.
Podsjeća da je Crna Gora kandidat za članstvo u Evropskoj uniji, što može otvoriti vrata za više investicija i podršku razvoju infrastrukture.
„Raznolika prirodna ljepota i kulturna baština Crne Gore čine je atraktivnom destinacijom za turiste, a postoji potencijal za razvoj turističkih usluga van glavne sezone. Podsticanje inovacija i razvoja informacionih tehnologija može doprineti razvoju visoko produktivnih sektora i povećanju konkurentnosti. Razvoj ruralnih područja i poljoprivrede može pružiti mogućnost za unapređenje života ruralnog stanovništva i diversifikaciju ekonomije“, navodi Raičković.
Politizacija društva nije dobra za razvoj
Raičković kaže da naglašena politizacija društva može značajno uticati na sveukupni društveno-ekonomski razvoj, i to na više načina.
„To može uključivati političku nestabilnost, nepredvidivost političkog okruženja, korupciju i nisku efikasnost javnih institucija, što može ometati poslovno okruženje i ekonomske aktivnosti. Naglašena politizacija može otežati poslovanje, smanjiti investicije, ograničiti konkurenciju i stvarati nesigurnost, što ima negativne posljedice na ekonomski rast. Asocijacija menadžera kao profesionalna poslovna organizacija može igrati značajnu ulogu u ublažavanju negativnih efekata politizacije društva i promociji profesionalizma i integriteta u poslovanju“, kazao je.
Zbog toga naše aktivnosti usmjeravam ka depolitizaciji poslovnog okruženja, razvoju lidera/ki, dijalogu sa Vladom i lokalnim samoupravama, promociji najboljih praksi. Ne treba zaboraviti na partnerstvo i saradnju sa drugim organizacijama civilnog društva, profesionalnim udruženjima i privredom, koje može doprinijeti zajedničkim naporima za unapređenje poslovnog okruženja.
Da bi Crna Gora ostvarila svoj ekonomski potencijal, ključno je, smatra on, da se suoči s izazovima, sprovedu reforme, promovišu investicije i razviju dugoročne strategije za održiv ekonomski rast.
„Takođe, važno je da se uspostavi dijalog između vlade, privatnog sektora i civilnog društva kako bi se identifikovali prioriteti i zajedno radilo na unapređenju ekonomije“, poručuje Raičković.
Asocijacija menadžera, kaže njen predsjednik, igra značajnu ulogu u promociji profesionalnih standarda i etičkog poslovanja među menadžerima i liderima u privredi i van privrede i aktivno učestvuje u dijalogu sa Vladom i drugim donosiocima odluka.
„Generalno uticaj Asocijacije menadžera ogleda se u njenoj sposobnosti da bude glas i zagovornik interesa menadžera, lidera i privrede u zemlji. Njen doprinos može se tretirati i kroz pozitivne promjene u poslovnom okruženju, profesionalizmu i etici u poslovanju, kao i kroz unapređenje konkurentske sposobnosti privrede Crne Gore“, rekao je Raičković.
Raičković kaže da je Asocijacija od početnih 20 osnivača porasla do blizu 400 članova kroz Kompanijski klub i individualno članstvo.
„Raduje nas struktura istog, gdje su zastupljene najveće crnogorske kompanije i preduzetnici koji gaje korporativnu kulturu i društvenu odgovornost. Tako da skupovi i sastanci koje organizuje AMM-a predstavljaju mjesto povezivanja, razmjene informacija, iskustava ali i priliku da se mladi menadžeri susretnu sa poslovnom elitom Crne Gore“, rekao je.
U Crnoj Gori je Asocijacija prepoznata kao organizacija koja promoviše liderstvo, poslovne rezultate i izvrsnost. Godišnja nagrada AMM-a najuspješnijim menadžerima/kama, preduzetnicima/cama i poslodavacima godine, uživa ugled najprestižnije poslovne nagrade na nacionalnom nivou.
„Vjerujemo da skretanje pažnje na dostignuća, rezultate i liderstvo kroz ovako afirmativan pristup motiviše ljude na postavljanje visokih poslovnih ciljeva, a da je ova nagrada priznanje poslovnim liderima i njihovim timovima“, kazao je Raičković.
U proteklih sedam godina za AMM godišnju nagradu u različitim kategorijama kandidovalo se skoro više od 1.000 poslovnih lidera/ki, a dodijeljeno je blizu 80 nagrada.
„Drago nam je da je 14 nagrada i specijalnih priznanja pošlo u ruke žena“, zaključuje predsjednik AMM.
Foto: AMM
