Državna revizorska institucija (DRI) započela je reviziju pravilnosti na temu „Sprovođenja postupka jednostavnih nabavki kod više subjekata revizije u javnom sektoru za 2023. godinu“. Time će, konačno, na red doći provjera velikog broja jednostavnih nabavki koji se sklapaju direktnim putem, a na šta se godišnje troše desetine miliona eura.
DRI je ovu reviziju uvrstila u godišnji plan revizija za 2024. godinu na predlog NVO Instituta Alternativa sa konsultativnog sastanka održanog u septembru 2023. godine.
– Predlog je razmotren u postupku predlaganja i planiranja revizija za tekuću godinu i od strane sektora koji je nadležan za ovu oblast ocijenjen je kao prioritetan i, shodno tome, uvršten je u godišnji plan revizija. Revizijom pravilnosti sprovođenja postupaka jednostavnih nabavki za 2023. godinu biće obuhvaćeno više subjekata revizije, i to: pet ministarstava – Ministarstvo kapitalnih investicija, Ministarstvo unutrašnjih poslova, Ministarstvo zdravlja, Ministarstvo prostornog planiranja, urbanizma i državne imovine i Ministarstvo vanjskih poslova; Sekretarijat Vlade CG, Regionalni ronilački centar za podvodno deminiranje i obuku ronilaca, Uprava za željeznice, Državni arhiv, Nacionalna turistička organizacija i četiri opštine – Berane, Mojkovac, Kotor i Ulcinj – saopštili su iz DRI.
U 2022. godini za javne nabavke je ukupno utrošeno 507 miliona eura, dok se na nabavke sprovedene putem pregovaračkog postupka, bez objavljivanja poziva za nadmetanje, odnosilo 11,14 odsto, što je 56,5 miliona eura, odnosno, putem direktne pogodbe sklopljeno je 56,5 miliona eura vrijednih nabavki u 2022. godini, pokazuju podaci Ministarstva finansija (MF). Prema podacima iz 2022. godine, nabavki u kojima nije bilo konkurencije, odnosno gdje je bila jedna ponuda, bilo je 2.726 i koštale su preko 181 milion eura. Prosječan broj ponuda u 2022. godini bio je 3,5.
Istraživanjem direktnih pogodbi najviše se bavila NVO Institut Alternativa. „Dan“ je nedavno objavio istraživanje koje je pokazalo nepravilnosti u postupcima jednostavnih nabavki do 5.000 eura u državnim kompanijama. Institut Alternativa je prije toga istraživao i direktne pogodbe u ministarstvima i opštinama, koje je takođe pokazalo da u toj oblasti ima dosta nepravilnosti.
Njihova istraživanja odnose se na 2022. godinu, u kojoj je gornji prag nabavke koja može da se dogovori direktnom pogodbom bio 5.000 eura. Od 2023. godine visina nabavke koja se sklapa direktno sa ponuđačem, bez konkurencije, povećana je na 8.000 eura. To je urađeno amandmanima poslanika na Predlog izmjena Zakona o nabavkama krajem decembra 2022. godine. Iako je povećan prag za direktne pogodbe, nije ograničeno koliko od ukupnog budžeta može da se sklapa ovim putem. Zbog toga ima dosta slučajeva u državnim kompanija gdje su sve nabavke realizovane direktnom pogodbom.
Kod jednostavnih nabavki do 5.000, odnosno sada 8.000 eura, institucije nemaju obavezu raspisivanja poziva, odnosno nema konkurencije, već se nabavka realizuje sklapanjem ugovora ili izdavanjem fakture.
Foto: DRI
