Povodom 23. avgusta – Evropskog dana sjećanja na žrtve svih totalitarnih i autoritarnih režima u 20. vijeku – Centar za građansko obrazovanje (CGO) ukazao je poštovanje žrtvama i porodicama žrtava totalitarnih režima, ali i da ponovo apeluje na nadležne institucije da odrede vrijeme i način obilježavanja sjećanja na žrtve totalitarnih režima i ne dozvole da se oni zaborave.
Podsjećaju da je Skupština Crne Gore usvojila Rezoluciju Parlamentarne skupštine Savjeta Evrope iz 2006. godine o međunarodnoj osudi zločina totalitarnih komunističkih poredaka, a Evropski parlament je donio preporuku kojom je naglasio da svaka zemlja treba da odredi vrijeme i način obilježavanja sjećanja na žrtve totalitarnih režima i to prilagodi sopstvenoj istoriji i tradiciji.
„Na žalost, u Crnoj Gori se ova pitanja povremeno otvaraju u manipulativne svrhe a izostaje ozbiljan i odgovoran način u njihovom adresiranju. Posljedično, nisu ni na agendi nadležnih institucija“, navela je koordinatorka programa za ljudska prava Tamara Milaš.
Na primjer, dodaje, uspostavljanjem Evropskog dana sjećanja na žrtve staljinizma i nacizma, Evropska unija je pokazala odlučnost u suočavanju sa mračnom prošlošću kako bi osigurala da se takvi zločini nikada više ne ponove.
„Ovaj dan treba da bude podsjetnik na potrebu očuvanja sjećanja na počinjene strahote i učenje iz prošlosti kako bi izgradili bolju budućnost, a to uključuje i suočavanje sa traumatičnim iskustvima političkih zatvorenika na Golom otoku, koji za Crnu Goru ima poseban značaj“, kaže Milaš.
Goli otok, kako kaže, predstavlja mračno poglavlje u istoriji bivše Jugoslavije, u kojem su politički disidenti i neprijatelji komunističkog režima bili izloženi mučenju, represiji i užasnoj degradaciji ljudskog dostojanstva.
„Odgovornost je vlasti i društva da se osigura očuvanje istorijske istine o tome i da se žrtava Golog otoka sjećamo. Zato i Goli otok mora postati dio zvaničnih komemorativnih politika, ali i našeg obrazovnog sistema, jer naučnom i pedagoškom obradom tog pitanje stvara se osnova za preveniranje kršenja ljudskih prava i represije, a daje impuls kritičkom razmišljanju, slobodi izražavanja i afirmativnom djelovanju. Ovo je zaključeno i na nedavno održanom seminaru o Golom otoku koji su za profesore/ke istorije organizovali Centar za građansko obrazovanje (CGO), Udruženje profesora istorije Crne Gore-HIPMONT i Fondacija Friedrich Ebert (FES)“, navodi Milaš.
Ističe da su totalitarni i autoritarni režimi u Jugoslaviji i Evropi ostavili za sobom teške posljedice koje su oblikovale istoriju i društvo na ovim prostorima.
„Ove represivne političke sisteme karakterisala je surova kontrola nad građanima/kama, gušenje slobode izražavanja i mišljenja, masovna kršenja ljudskih prava, te politička stagnacija“, ukazuje Milaš.
Navodi da je ovaj prilika da se prisjetimo žrtava Golog otoka, ali i drugih žrtava totalitarnih i autoritarnih režima u 20. vijeku i odamo počast njihovoj hrabrosti i otporu prema nepravdi, te da zajedničkim snagama osiguramo da se ova mračna epoha ne zaboravi.
„Sve te sistemske zločine treba da pamtimo i kao opomenu na važnost očuvanja demokratskih vrijednosti, ljudskih prava i vladavine zakona kao temelja održivog i modernog društva“, rekla je Milaš.
Deklaracijom Evropskog parlamenta, od 23. septembra 2008. godine, 23. avgust proglašen je Evropskim danom sjećanja na žrtve staljinizma i nacizma, a potvrđen je i Rezolucijom Evropskog parlamenta o evropskoj savjesti i totalitarizmu iz 2009. godine.
Foto: CGO
