Granični prelaz Krstac, između Crne Gore i BiH, u periodu od 1. juna do 1. oktobra ima međunarodni karakter što mještanima Golije, ali i putnicima iz regiona skraćuje maršutu za više desetina kilometara. To je predah za pogranično stanovništvo, ali i zavičajce i one koji imaju imanja u neposrednoj blizini. Ali, 1. oktobar donosi probleme koji traju do 1. juna i tako u krug. Pokušavali su, kažu stanovnici Golije, na razne načine da dođu do rješenja-podnosili su peticije, organizovan je i sastanak gradonačelnika, ali rješenja na vidiku nema. Problem je i za one koji su rođeni u Goliji a žive negdje drugo kaže Dragoljub Grozdanić. On nema problema, ali često se dešava da ljudi, ukoliko su njihovi automobili sa tablicama druge države, dođu nadomak svojih kuća i ne mogu dalje, moraju na carinski prelaz.
Razumnog objašnjenja zašto tokom cijele godine prelaz nije otvoren, smatraju Golijani, nema, a lako je pronaći prednosti takvog rješenja, jer Golija vapi za životom, a to je i način da se valorizuju potencijali tog kraja. Grabe ljudi da dođu dok je otvoren saobraćaj- Zašto može ljeti a ne može zimi, pita i Grozdanić.
Predsjednik MZ Golija Dragoljub Manojlović, kaže da su na sastanku predsjednika opština Nikšić, Plužine i Gacko, kom je kako navodi prisustvovao i Nenad Nešić iz Ministarstva BiH, dobili obećanje da će granični prelaz od ove godine buti tretiran kao međunarodni granični prelaz za putnički saobraćaj tokom cijele godine. No i dalje čekaju potvrdu i realizaciju.
„Mi se nadamo da od 1. okrobra neće više biti malogranični, nego međunarodni prelaz“, navodi Dragoljub.
Odgovor na pitanje – da li će i kako ovaj višedecenijski problem biti riješen, potražila je i ekipa RTVNK. Načelnik Opštine Gacko, Ognjen Milnković. kaže da problem datira još iz doba bivše Jugoslavije, te da su devedesetih granice ili kako ih on naziva „administrativne linije“ potvrđene i otežavaju komunikaciju dvije države a naročito stanovnika Golije i Gacka, koji su tradicionalno upućeni jedni na druge. Na sastanku održanom prije par mjeseci kome su pored predsjednika opština prisustvovali i Ministar bezbjednosti BiH, Nenad Nešić, predstavnici MUP-a republike Srpske, a pozvani su bili, kako navodi, i predstavnici Ministarstva UPCG, ali zbog ranije preuzetih obaveza nijesu moglli prisustvovati, donešeni su zaključci gdje su se saglasili da granični prelaz Krstac bude otvoren za Međunarodni saobraćaj, dok granični prelaz između Gacka i Plužina bude malogranični.
„Sa strane BiH i Republike Srpske, gospodin Nešić je poduzeo sve mjere i akcije u smislu pokretanja inicijative da granični prelaz Krstac bude otvoren tokom čitave godine kao međunarodni. Međutim, prema meni dostupnim informacijama još nemamo odgovor od ministarstva unutrašnjih poslova Crne Gore i još nije zasijedala Komisija za granicu, koja bi definisala na koji način,“ naveo je Milinković.
Dodao je da ovakva situacija nije dobra ni za jednu, ni drugu državu.
Šansa sa razvoj Golje je definitivno u povećanju prometa ljudi i roba preko graničnog prelaza Krstac tokom cijele godine, saglasan je i predsjednik Opštine Nikšić, Marko Kovačević. Kako ističe trenutno to nije tako, ali kaže da se nada da će države Crna Gora i BiH reagovati na adekvatan način:
„Nadamo se da ćemo na tom polju dobiti pozitivan odgovor od obje države, te imati bilateralni sporazum na tom planu i cjelogodišnji granični prelaz, a onda je na lokalnoj samoupravi i Vladi CG da naprave plan kako će se razvijati taj kraj,“ naveo je Kovačević.
Svjedoci smo da se životni problemi stanovnika na graničnom području ne rješavaju tako brzo, a da su baš tu česte apsurdne situacije. Tako je i sa Mišom Sušićem stanovnikom Gornjih Kazanaca. Naime, živi na teritoriji Crne Gore ali do kuće može samo preko Republike Srpske, i svakodnevno je prinuđen da prelazi granicu. Kaže da mu cak ni komšije iz Donjih Kazanaca ne mogu priteći u pomoć oko radova na imanju, jer Donji Kazanci pripadaju RS. Granicu bi prešli nelegalno, te rizikuju da im pogranična policija napiše kaznu u vrijednosti 300 km.
Naša ekipa je naišla na otvorenu rampu pa smo na liniji između dvije države, ispod table, na kojoj piše da je to međudržavna granica, bili prinuđeni da prekršimo zakon i nelegalno pređemo granicu. Ovog puta smo imali sreće pa, iako jednom nogom u Republici Srpskoj drugom u Crnoj Gori, snimili smo Miša i njegov problem. Svaki prelazak je rizičan, a kako bi mogao doći do kuće mora imati propusnicu, koju plaća 30 maraka, odnosno za četvoročlanu porodicu 120 maraka, kaže Sušić. Dodaje da su Gornji i Donji Kazanci bili jedna teritorija te da je granica postavljena na Berlinskom kongresu.
„Sa jedne strane je bila Austrija, sa druge Crna Gora, i na žalost ponovo smo došli u tu situaciju da granica bude međudržavna“, što za njega kaže „ne može da bude“.
Sušić objašnjava kako ne može da mu dođe u posjetu ni sestra koja je rođena tu, u Gornjim Kazancima, jer živi u Tivtu, a propusnicu ne može da joj izvadi, osim da joj kaže „prepiše koji kvadrat“. „Ako svaki stanovnik Crne Gore može da dođe svojoj kući, zašto i ovi ljudi ne mogu,“ pita naš sagovornik, i traži „malo dobre volje“ na nivou dvije države. Postavlja pitanje : „zašto da se vraćemo u 1878?“
Predjsednici dvije Opštine su kazali da se pored Gornjih i Donjih Kazanaca sa ovim problemom suočava još par mjesta na teritoriji obje države, te da se nadaju uspješnom rješavanju i ovog problema u narednim mjesecima.
Iz Sektora granične policije, na tu temu, dobili smo pisano saopštenje.
„Mišljenja smo da zbog loše putne i granične infrastrukture i malog prometa van ljetne turisitčke sezone nije opravdana prekategorizacija ovog graničnog prelaza iz pograničnog u međunaordni drumski putnički saobraćaj, tokom cijele godine. S obrzirom da se radi o bilateralnom Međunarodnom sporazumu kojim je otvoren granični prelaz Krstac, crnogorska strana će na narednom sastanku mješovite komisije upoznati bosanskohercegovačku stranu o inicijativi za prekategorizaciju ovog graničnog prelaza nakon čega ćemo zauzeti stav o ovom pitanju“, navodi se u dopisu koji potpisuje Slavko Vojinović.
Maja Lalatović
Foto: RTNK
