Predsjednik države Jakov Milatović ima pravo da organizuje sastanke sa svima za koje smatra da bi bilo korisno razmijeniti mišljenja, ali s obzirom na njegovu izraženu političku ambiciju, stranke vlasti ne žele da mu prepuštaju partijski prostor.
To su ocijenili sagovornici “Vijesti” komentarišući jučerašnji sastanak kod Milatovića, kojem nije prisustvovala gotovo nijedna vladajuća partija. Povod za sastanak bio je Milatovićev put u Brisel i razgovor s predsjednikom Savjeta EU Šarlom Mišelom, nakon što je Mišel otkazao dolazak u Podgoricu zbog, kako je saopšteno iz Savjeta, nedavnih političkih dešavanja u zemlji. Milatović je ranije rekao da je Mišel otkazao posjetu zbog usvajanja Rezolucije o genocidu u Jasenovcu, Mauthauzenu i Dahauu prošle sedmice, što je izazvalo oštre reakcije Hrvatske.
Sastanku s Milatovićem prisustvovali su lideri i predstavnici opozicionih partija (Demokratska partija socijalista, Socijaldemokrate, Građanski pokret URA, Bošnjačka stranka, Hrvatska građanska inicijativa, Demokratska unija Albanaca), a od vladajuće većine samo predsjednik Force Genci Nimanbegu. Na sastanku je bila i nezavisna poslanica Jevrosima Pejović.
Na sastanak nijesu došli predsjednici vladajućih Pokreta Evropa sad (PES) Milojko Spajić, Demokratske narodne partije (DNP) Milan Knežević i Nove srpske demokratije (Nova) Andrija Mandić, a nije bilo ni predstavnika Ujedinjene Crne Gore, koji nijesu dio vladajuće većine.
Sastanku nijesu prisustvovali ni predstavnici vladajućih Socijalističke narodne partije (SNP) i Demokratske Crne Gore, iako, za razliku od ostalih partija većine, nijesu zvanično potvrdili da neće doći.
Milatović je nakon sastanka u Vili Gorica novinarima rekao da mu je žao što se predstavnici jednog broja partija nijesu odazvali pozivu i da “to nije dobra evropska poruka”.
Kazao je da je situacija složena nakon otkazivanja posjete Šarla Mišela i drugih političkih dešavanja u državi i da je želio da predstavnicima vladajućih partija ukaže na greške i štetu koju nanose državnom interesu.
On je naveo da je, samo dva dana nakom dobijanja Izvještaja o procjeni ispunjenosti privremenih mjerila za poglavlja 23 i 24 (IBAR), u Skupštini donijeta odluka koja u ovom trenutku šteti državnim interesima, što je rekao i Spajić ranije u intervjuu za Politiko.
“Šta su onda određeni politički akteri, uključujući predsjednika Vlade, spremni da urade na štetu državnih interesa Crne Gore, znajući sve stvari koje se rade na štetu državnih interesa?”, pitao je Milatović.
Iz PES-a, čiji je jedan od osnivača Milatović koji je podnio ostavku krajem februara, u četvrtak su saopštili da neće doći na sastanak jer ne žele da svjedoče “Milatovićevom prekoračenju ustavnih nadležnosti”. Juče su rekli da je Milatoviću “otkazan politički legitimitet” koji je stekao na predsjedničkim izborima prošle godine.
“Razlozi i porivi zbog kojih je probao organizovati sastanak s liderima parlamentarnih stranaka, s ciljem da sebe postavi na pijedestal koji se nalazi izvan njegovih ustavnih nadležnosti, rezultirao je neodazivanjem 95 odsto političkih subjekata koji su ga podržali u prvom i drugom krugu predsjedničkih izbora”, navodi se u saopštenju PES-a.
Milan Knežević je u četvrtak saopštio da neće doći na sastanak jer je s Milatovićem “došlo do mimoilaženja koje ne može ignorisati”. Iz NSD-a su poručili da se u potpunosti solidarišu s kolegama.
Iz Mandićeve partije juče su saopštili da je predsjednik Crne Gore održavanjem sastanka s liderima dijela parlamentarnih partija “jasno sebe stavio u poziciju predvodnika političke manjine”.
Nesporan javni interes, trebalo je da pozove i druge faktore u društvu
Jedan od osnivača Preokreta Srđan Perić smatra da Milatović formom nije izašao iz ustavnih nadležnost, ali suštinom jeste.
Kaže da nije sporno da predsjednik države inicira susrete sa svima u društveno-političkoj zajednici, da pokreće dijalog o temama koje opterećuju crnogorsko društvo, ali on je imao namjeru da organizuje sastanak za parlamentarne stranke koje se okupljaju u Skupštini i koje tamo donose ključne odluke po državu – “kakve god one bile”.
“Da je pozvao širi sastav u koji bi uključio i druge faktore u društvu, to bi i nekako moglo da se obrazlaže, ali ovako ova aktivnost je bila jasno usmjerena ka tome da on sebe gradi kao nesporan autoritet, koji ne treba da on utvrđuje – već koji građani daju na parlamentarnim izborima”, rekao je Perić.
Saradnik na programima u Centru za građansko obrazovanje (CGO) Nikola Obradović ocijenio je da je neosporan javni interes da Milatović parlamentranim subjektima prenese utiske i poruke sa sastanka s Mišelom, “imajući u vidu da je Mišel, kao jedan od najviših evropskih zvaničnika, otkazao dogovorenu posjetu Crnoj Gori i da je nakon toga jedino Milatović imao direktan, i po navodima medija, dug sastanak s njim”.
Prema njegovim riječima, usvajanje Rezolucije o genocidu u Jasenovcu, Mauthauzenu i Dahau evidentno je uticalo na određena dešavanja i tokove unutar Crne Gori, a imala je snažan i negativan uticaj na spoljnopolitičku poziciju države.
Podsjeća da je osim otkazivanja Mišelove posjete i zatezanja odnosa s Hrvatskom, uslijedilo brisanje važnog pozitivnog paragrafa o Crnoj Gori iz nacrta deklaracije Evropskog savjeta, zatim komentari s najviših adresa iz EU i država članica o značaju očuvanja dobrosusjedskih odnosa Crne Gore…
Obradović je rekao i da se stav Milatovića o Rezoluciji vidno razlikovao od stava značajnog dijela parlamentarne većine, kao i da su njegovi stavovi bliži partnerima iz EU i da je on na tom fonu s njima komunicirao kontinuirano, “što možda može voditi ublažavanju dijela štete koja je nanesena i evropskom putu Crne Gore”.
Perić kaže da Crna Gora ima političku klasu koja je nepouzdana i značajnim dijelom bez ideološki jasnih postavki i kao takva, po prirodi stvari, postaje i nepredvidiva.
“Računati tu na introspekciju koje su posljedice njihovog djelovanja je zaista pretenciozno. Tačno je da je predsjednik države unazad nekoliko sedmica djelovao kao racionalan političar, ali taj utisak na jednoj sasvim iracionalnoj političkoj sceni se može zaslužiti i ako samo govorite elementarno razumno”, smatra on.
Predsjednik države ima izraženu političku ambiciju i na nju ima pravo
Na pitanje šta je glavni razlog što većina partija vlasti nije došla na sastanak, da li to ima veze s glasinama o tome da Milatović osniva stranku, Perić je odgovorio da predsjednik države ima izraženu političku ambiciju i na nju ima pravo.
Smatra, ipak, da je tu ambiciju bolje učiniti javnom jer time su postavke konkretnije i tada se građani mogu lakše određivati u odnosu na njegovu želju da ima i partijsko-političku snagu koja stoji iza njega.
“Dodajmo i da je prirodno da on za četiri godine uđe u trku za drugi mandat, a bez partijske podrške to bi mogao biti veoma zahtjevan zadatak. Pristalica sam da on to učini što direktnije da bismo imali što jasniju političku konfiguraciju”, naveo je Perić.
Ukazuje i da stranke vlasti ne žele da mu prepuštaju partijski prostor i tako treba tumačiti njihov nedolazak uz “razumnu skepsu da predsjednik ovim želi da sebi izgradi dodatni autoritet koji mu Ustav ne daje”.
Podsjeća da je predsjednik države zajedno s aktuelnim premijerom promovisao program Evropa sad 2 za koji sada tvrdi da ga nikada nije vidio.
“Promovisao je nešto što nije vidio. Sada ‘pere ruke’ od tog programa. Za građane bi stoga bilo bitno da predsjednik stane jasno iza svojih političkih inicijativa kakav god one imale karakter i oblik”, rekao je Perić.
Nikola Obradović kaže da oni koji se nijesu odazvali pozivu Milatovića su prvenstveno demonstrirali nepoštovanje prema instituciji predsjednika Crne Gore i nipodaštavanje važnosti institucionalne komunikacije.
Smatra da, u tom kontekstu, nije iznenađujući stav partija koje pripadaju koaliciji Za budućnost Crne Gore, naročito jer je predsjednik parlamenta i Nove srpske demokratike, Andrija Mandić, više puta svojim djelovanjem ugrozio instituciju predsjednika Skupštine i prema njoj, kao i poslanicima, iskazao nepoštovanje.
“Međutim, bilo je za očekivati da PES, Demokrate i SNP pokažu veći stepen demokratske političke kulture i odgovornosti, nezavisno od toga koliko se oni danas razumiju ili ne razumiju s predsjednikom, odnosno nekadašnjim političkim ili partijskim saborcem”, rekao je Obradović.
Očito je, kako dodaje, da su partije vladajuće koalicije, koje su dobijanje IBAR-a samo nekoliko dana kasnije zgazile svojim partikularnim interesima, htjele Milatovića “kazniti” svojim nedolaskom i ostaviti ga u društvu opozicije i predstavnika manjinskih partija, od kojih su neke u vlasti, neke se za vlast spremaju, a neke se drže opozicije.
“Tako je kreirana jedna paradoksalna situacija – izuzev predsjednika GP URA Dritana Abazović, pozivu Milatovića odazvale su se jedino partije koje ga nijesu podržale na predsjedničkim izborima, a što za njega može biti pozitivno jer ukazuje da on stvari ne gleda samo u jednoj političko-partijskoj ravni, iako mu to saborci iz predsjedničke kampanje ne praštaju”, smatra Obradović.
Prema njegovim riječima, namjera parlamentarne većine da predsjednika, koji je bio njihov kandidat, stavi u opozicioni politički korpus zapravo je ogolila da njih same veže isključivo želja da zadrže vlast.
“Time oni nisu delegitimisali Milatovića, nego su sebe razotkrili na način koji sve treba da nas zabrine”, poručio je Obradović.
Opozicija zabrinuta za evropsku perspektivu, za neke izbori izlaz
Pedsjednik Socijaldemokrata Damir Šehović rekao je nakon sastanka da bi jedan od načina izlaska iz krize bili vanredni parlamentarni izbori, te da bi, nakon toga, bilo moguće da se okupe sve evropske snage, ali da je za tako nešto potrebno da dobiju sagovornike i s druge strane.
“Građani moraju da znaju da je Vlada dovela u pitanje dalji evropski put i nema dileme da je danas taj put usporen”, kazao je Šehović novinarima.
Odgovarajući na pitanje kako komentariše poruku iz opozicije da treba organizovati vanredne parlamentarne izbore, Milatović je rekao da su “na sastanku razgovarali o problemu, a ne o rješenjima”.
“Želio sam da i u razgovoru s parlamentarnom većinom ukažem na greške koje trenutno rade i štetu koju nanose državnom interesu”, naveo je Milatović.
Lider DPS-a Danijel Živković rekao je nakon sastanka da nedolazak većine govori o njihovom odnosu prema evropskim integracijama.
“One informacije koje smo imali prilike da čujemo jasno ukazuju da je upitna evropska perspektiva i da će s posebnom koncentracijom s visokih evropskih adresa pratiti događaji u Crnoj Gori, pogotovo ponašanje parlamentarne većine. Parlamentarna većina na čelu sa Spajićem je najodgovornija za zaustavljanje evropske perspektive”, kazao je Živković.
Lider Force Genci Nimanbegu kazao je da je, prema njegovom mišljenju, prisustvo na sastanku obavezujuće kad zove predsjednik države i dodao da je Milatović napravio pravi potez.
“Nastavlja se to da Crna Gora, poslije 2022. godine, kad je imala veoma otvorena vrata evropskih integracija, Vlada ili skupštinska većina donose pogrešne odluke u momentu kad su pobjeđivale na političkom terenu”, ukazao je on.
naslovna foto: Kabinet predsjednika
