Izvještaj Evropskog parlamenta (EP) konstatovao je dosta toga što je činjenično stanje u Crnoj Gori. Vrata ostaju otvorena, ali izvještaj ne odiše onim evropskim entuzijazmom koji mi tradicionalno očekujemo, što će reći da ima mnogo domaćih zadataka na evropskoj agendi, poručila je u razgovoru za portal Dnevno.me Gordana Đurović, predsjednica Crnogorske panevropske unije i profesorica Ekonomskog fakulteta Univerziteta Crne Gore.
Komentarišući Nacrt izvještaja Evropskog parlamenta za Crnu Goru koji je objavljen prije dva dana, Đurović je podsjetila da se prvi dio odnosi na evropsku agendu i posvećenost evropskim integracijama, te da on ukazuje na visoku političku tenziju, polarizaciju društva, duboku institucionalnu i političku krizu, kao i da poziva da vratimo fokus na ključne reforme na putu ka Evropskoj uniji.
“U tom smislu i dalje potenciraju jak i negativan strani uticaj, hibridne prijetnje, sajber napad koji nas je zadesio u avgustu prošle godine. U dijelu posvećenosti integracijama oni i pohvaljuju ono što je dobro a to je: potpuna usklađenost sa spoljnjom i bezbjednosnom politikom Evropske unije, sankcije prema Rusiji i u tom konteksu i učešće u mirovnim misijama NATO i EU”, podsjeća Đurović.
Upitana da u dijelu stranog uticaja prokomentariše i navode premijera u tehničkom mandatu Dritana Abazovića, koji je u razgovoru za makednosku televiziju A21 izjavio da “uticaj Rusije na Crnu Goru nikad nije bio manji nego u prethodnih godinu”, kaže: “To je pitanje za premijera. A ja mislim da EU prilično objektivno sravnjuje referentne izvore i daje političke konstatacije i ocjene, pa i po pitanju uticaja i stranog miješanja u unutrašnje prilike u Crnoj Gori. To je prvi put konstatovano u izvještaju još 2021, a ponovljeno u izvještaju Evropske komisije u oktobu 2022. i evidentno u svim izvještajima Evropskog parlamenta i Savjeta Evrope. Prema tome, to je činjenica koju svakako ne možemo zanemariti. Svi smo mi svjesni velikog uticaja koji se na unutrašnje prilike u zemlji radi spolja, a posebno je to na ovoj osovini od Kremlja, pa do režima u Srbiji.”
Sagovornica Portala Dnevno, takođe, ocjenjuje da u oblasti demokratije i vladavine prava iz Evropskog parlamenta mnoge stvari standardno ponavljaju.
“Pozivaju nas da se lokalni izbori održavaju u jednom danu, da Izmjene i dopune Zakona o predsjedniku nijesu u skladu sa najvišim aktom u zemlji, da treba Ustavni sud to da preispita i da naravno treba da se završe naimenovanja u pravosuđu, da se pojačaju rezultati u borbi protiv organizovanog kriminala i korupcije…”, dodaje Đurović.
Podsjeća da u dokumentu kritikuju i neke segmente izborne kampanje.
“Ranjivost medija na unutrašnje i spoljnje uticaje u vezi sa praćenjem kampanje bila je evidentna po mišljenju evropskog poslanika i izvjestioca Tonina Picule”, kaže naša sagovornica.
Osvćući se treću oblast, odnosno temeljna i ljudska prva, ukazuje da su akcenti na borbi protiv govora mržnje, politički pristrasnog izvještavanja, regionalnu medijsku konkurenciju… Ukazuje se i na potrebu uvođenja strožih kazni za napade na medije i novinare, ali i efektivno implementiranje propisa i mjera koje predlaže ad-hoc komisija.
Interesantno je, smatra Đurović, i to što u pomenutoj oblasti ističu da popis treba organizovati do kraja godine, u skladu s evropskim standardima.
Zato na naše pitanje – da li su s obzirom na trenutnu političku, kao i ekonomsku situaciju u Crnoj Gori ta očekivanja realna, ona odgovara:
“Mi smo sad ušli u procedure da se ‘Monstat’ intenzivno priprema. Zakonski okvir je kompletiran, aktivnost je budžetirana i zaista bi morali da budu ozbiljni razlozi da se nešto po ko zna koji put odgodi. Možda bi trebalo malo kotrolisati da se ne zloupotrebljavaju ove redovne statističke periodične aktivnosti po pitanju popisa, koji je vrlo važan izvor statističkih podataka za mnoge analize i donošenje određenih ekonomsko – političkih odluka. Ali u svakom slučaju sastavni dio te rečenice je i pozivanje na evropske standare. Znamo kako postoje statistički postupci i organizacije cenzusa – da u nekim zemljama neka pitanja nijesu ni obavezna, ali ako ona postoje ne treba da se politizuju, ne treba da budu sastavni dio neke predpopisne kampanje i nadasve da ne treba da se zloupotrebljavaju mediji po tom pitanju.”
Đurović podsjeća da u izvještaju, između ostalog, “konstatuju sa zabrinutošću potpisivanje Temeljnog ugovora usred jakih kritika civilnog sektora i izraženog političkog neslaganja po tom pitanju, ponavljajući značaj civilnog društva za funkcinisanje demokratije.”
Predsjednica Crnogorske panevropske unije i profesorica Ekonomskog fakulteta osvrnula se i na pitanje međususjedske saradnje.
“Oni i dalje pozdravljaju i notiraju aktivnu participaciju Crne Gore u regionalnim inicijativama. Ali, istovremeno i notiraju da imamo oklijevanje prema inicijativi “Otvoreni Balkan”, bez obzira što smo se pojavljivali kao neki posmatrači na prošlogodišnjim susretima u Ohridu i Beogradu. Znači, to ostaje jedna rezerva sa crnogorske strane, koju oni primaju k znanju i prilično neutralno zauzimajući stav po tom pitanju, da bi odmah u narednoj rečenici istakli Berlinski proces i pohvaljuju potpisivanje sva tri sporazuma, odnosno prihvatanje istih kroz procedure na Vladi. Znamo dalje sudbinu tih sporazuma, još uvijek nezavršenu”, ocjenjuje Đurović.
Podsjeća da su neke od ključnih preporuka Izvještaja – sprovođenje socioekonomskih reformi, preduzimanje koraka ka održivosti javnih finansija, ukidanje programa ekonomskog državljanstva…
“Da Crna Gora konačno usvoji nacinalni energetski i klimatski plan i da prati Evropsku uniju po svim pitanjima od dekarbonizacije, energetske efikasnosti pa do energetske sigurnosti, evropskog energetskog prostora i inovacije konkurentnosti u toj oblasti. Dosta toga je nama znano, nego treba sjesti pa završavati sve preporuke i notirane probleme”, zaklučila je Đurović za Dnevno.me.
Izvor: Dnevno
Foto: PR Centar
