Osmo veče festivala “Auto(r) na korzu” ispraćeno je temom “Nikšić u kome govorimo je polis, naš susret dijaloga autora i polisa” o kojoj je govorio protojerej-stavrofor prof. dr Darko Đogo podsjećajući na samom početku da je Nikšić bio i ostao savršena mjera jednog polisa koji ima mogućnost i želju da bude fokalna tačka srpske kulture u ovom djelu naše otadžbine.
“Pretjerano velika zajednica čini čovjeka malim i neznatnim, aspstrahuje ga, čovjek se gubi kao isuviše neznatan dio cjeline, on ne može više da se razaznaje u tom neprekidnom odnosu čovjeka kao ličnosti i polisne zajednice kao onoga što izgrađuje čovjeka kao zon-politikon”, govorio je prof. Đogo dodajući da, sa druge strane, pretjerano mala sredina ne dozvoljava da u odnosu sa drugim ljudima praktikujemo brušenje određenih vrlina.
Prof. dr Đogo je veče posebno posvetio pitanju hrišćanskih slojeva u savremenoj ruskoj književnosti.
“Savremenu rusku književnost bih odredio kao književnost druge polovine 20. i početak 21. vijeka. Sa jedne strane nam se čini da hrišćanske slojeve u ranijoj ruskoj književnosti poznajemo i iznad svake sumnje oni jesu bolje osvijetljeni. To su neki književni hronotopi koje uglavnom usvajamo kroz neko elementarno obrazovanje i vaspitanje”, istakao je prof. Đogo.
Ovom prilikom ukazao je na to da je u savremenom obrazovanju, nažalost, Dostojevski sveden na jedno poglavlje nekog od velikih romana u gimnazijama, dok je u stručnim školama sveden na izbor, za razliku od vremena kada su “Braća Karamazov” i “Zločin i kazna” bili dio obavezne literature za dobijanje pozitivne ocjene.
“Taj dio nam se čini poznatim i na njega bismo se referisali samo kao neke tačke na kojima možemo da odredimo hrišćanske slojeve u savremenoj ruskoj književnosti”, istakao je prof. Đogo iznoseći tezu da, iako je u ruskoj savremenoj istoriografiji i politikološkoj teoriji često naglašavano da je krajem 20. i početkom 21. vijeka ruski jezik bio dominatna odrednica oznake savremenog nacionalnog identiteta, možemo vidjeti da su identitetski procesi u ovom razdoblju porekli jedno takvo shvatanje, te da ruski jezik nije uspio da sačuva jedinstvo ruskog naroda.
“Ruska književnost, što je paradoksalno, neuporedivo više nego ruski jezik po sebi je na neki način bila ona nit za koji se ruski identitet dominantno kao kulturološki fenomen, a tek poslije kao politički i politikološki fenomen, održao kroz najtamnije djelove epopeje ruskog naroda sa kraja 20. i početkom 21. vijeka”, naveo je prof. Đogo podjećajući da je u vremenu devedesetih godina, kada se slomilo sve što pod istorijom nije moglo opstati, “jedino ruska knjizevnost kao trajni zbir ruskih znanja poslužila kao podjećanje na zlatni vijek ruskog naroda i države”.
Ideološki diktum u vrijeme Sovjetkog saveza je, prema riječima prof. Đoga, umnogome uticao na brisanje nacionalnih kordinata i jedini put koji je vodio u djelove prošlosti koji nisu bili zabluda jeste književni, koji je posebno zahvaljujući Dostojevskom i Puškinu, pomogao ruskom narodu da osvjesti svoju nacionalnu pripadnost.
“Puškin je u izvjesnom smislu više uradio da se ruski narod ne raspadne i ne poništi za vrijeme Jeljcina, nego što je to uradio Mako. Da nije bilo Puškina od 1990. do 2006. godine, kada su se počeli pojavljivati elementi državnosti sa kojima neko može da se identifikuje, bez Puškina i bez Dostojevskog, Rusa ne bi bilo”, kazao je prof. Đogo.
Na početku večeri moderatorka, književnica Milica Bakrač, podsjetila je prisutne na bogatu biografiju protojereja stavrofora prof. dr Darka Đogo, koji je rođen u Sarajevu, a diplomirao, magistrirao i doktorirao na Duhovnoj akademiji (PBF) Sv. Vasilija Ostroškog. Oblasti istraživanja prof. Darka Đoga obuhvatala su Sveto Pismo Novog Zavjeta, Uporednu dogmatiku i savremnu misao, Crkvenu istoriju pomjesnih Crkava, Crpsku crkvenu istoriju, Rusku crkvenu i kulturnu istoriju I Hrišćansku teologiju i političku teoriju i praksu.
Prof. dr Đogo autor je brojnih monografija i radova među kojima su “Holistička filosofija svečoveka kod vladike Nikolaja Ohridskog I Žičkog”, “Jelinska kosmologija u Origenovom sistemu”, “Odeljsci o Sluzi Gospodnjem u knjizi proroka Isaije”, “Pojam eikon kod Origena”, “Teološki pogledi”, “Pravoslavlje i savremeni erminevtički metodi”, “Arijanska ontologija” i mnogih drugih.
Mnifestacija “Autor na korzu” održava se u organizaciji Udruženja izdavača i književnika Crne Gore.
Nevena Bulajić
foto/video: RTNK
