„Proljećnom sveskom broj 97, časopis MATICA bilježi jubilej – četvrt vijeka izlaženja“, obavještavaju iz Matice crnogorske.
Ovaj broj časopisa, obima 696 stranica, otvaraju autorizovana izlaganja sa skupa Crnogorska nacionalna zajednica u Srbiji nakon popisa stanovništva, koji je održan u Novom Sadu u februaru ove godine, u organizaciji Crnogorskih elektora Srbije (ELEMONT) i Asocijacije filozofa, sociologa i politikologa „Polis“.
U prilozima Mihaila Miletića, Čedomira Čupića, Sonje Biserko, Duška Radosavljevića, Balše Božovića, Goran Kaluđerović i Ivana Jovovića problematizuje se asimilacija Crnogoraca u Srbiji, čiji je broj po posljednjem popisu iz 2022. godine smanjen za sedam puta u odnosu na popis iz 1981. godine.
U opsežnoj studiji Vukana Ražnatović prikazana je uloga UNESCO-a u zaštiti, obnovi i promociji kulturne baštine Crne Gore.
Ana Andrijašević se bavi uticajem propisa Evropske unije na pravnu sigurnost nacionalnog pravnog sistema. Slobodan R. Vukićević objavljuje esej „Interesi su uvijek ispod ljudskih potreba“, a Marko Kusovac piše o etimološkom određenju termina teror i terorizam. Povodom jubileja Emanuela Kanta, Bojan Jovanović komparira njegov kosmopolitizam i suverenističke ideje.
Dva saradnika časopisa nastavljaju svoja istraživanja, Velizar Radonjić o tome kako sačuvati knjigu postanja, a Slobodan Čukić objavljuje treći nastavak traganja za narodnim klesarima.
Književnost je u ovom broju zastupljena tekstom Sofije Kalezić o djelu Nikole Petanovića, istaknutog crnogorskog iseljenika u Americi.
O iseljavanju Crnogoraca u Ukrajinu pišu Božidar Šekularac i Jovan Đuranović, a Petar Lekić o Aleksiji Kontostefanu, vizantijskom zapovjedniku Drača. Jovan M. Bećir piče o kapitulaciji crnogorske vojske u Prvom svjetskom ratu i srpskoj propagandi. Ivan Tepavčević na osnovu pisanja Glasa Crnogorca analizira veze Amerike i Crne Gore. Ivo Mišur otvara temu o tajnim krštenjima u vrijeme komunizma, a Milorad Ćeranić piše o donjokrajskom bratstvu Ćeranići. Marina Šoć se bavi evropskom modom na crnogorskom dvoru, a Slobodan Jerkov crnogorskim muzičkim folklorom.
Tonske zapise Sergeja Rahmanjinova analizira Kosana Radojević.
Stalni saradnik Svetozar Savić u ovom broju piše o crnogorskim poljoprivrednim artiklima na međunarodnim sajmovima i izložbama od 1867. do 1908. godine.
Filmom se bavi Žarko Martinović u tekstu „Gospodar prstenova: Tolkinova mitopoeza na velikom ekranu“.
Časopis objavljuje prvi tekst iz serije popularnih tekstova Petra Milatovića „Princeza na buretu baruta“. U tradiciji časopisa je da publikuje dnevnike starih crnogorskih vojskovođa. U ovom broju operacijski dnevnik princa Petra pripremio je Srđa Martinović.
Ova sveska časopisa, kao i nekoliko ranijih, završava se arhivskim izvorima koje u rubrici Zapisano je, 19. put bira Branko Borilović.
Časopis Matica uređuje Marko Špadijer, a članovi Redakcije od ovog broja su Ivan Jovović i Ivan Ivanović.
foto:Matica crnogorska-screenshot
