Tokom ove godine zabilježeno je 114 slučajeva raznih oblika vršnjačkog nasilja u školama i školskim dvorištima u Crnoj Gori.
U informaciji Ministarstva prosvjete, nauke i inovacija (MPNI), koja je dostavljena Vladi, 61 slučaj odnosio se na vršnjačko nasilje (fizičko,verbalno, sajber) u osnovnim školama, a srednjoškolci su učestvovali u 53 incidenta.
PORAZNE BROJKE
Prema istraživanju koje je sproveo Zavod za školstvo 2023, tokom školske 2022/23. godine 17 odsto učenika u školama bilo je izloženo nekom obliku nasilja od strane vrašnjaka i istovremeno označava prosječnu rasprostranjenost nasilja u svim školama u Crnoj Gori.
– Nasilje u pojedinim školama rasprostranjeno je u procentu 7,5 odsto, a u drugim školama četiri puta je veće – 27,3 odsto – pokazuje istraživanje.
Uzorkom su obuhvaćene sve opštine i sve škole u Crnoj Gori i to 7.364 (61,1 odsto) učenika od šestog do devetog razreda osnovne škole, 409 (3,4 odsto) učenika trogodišnje srednje stručne škole, te 2.979 (24,8 odsto) učenika četvorogodišnje srednje stručne škole, 1.183 (9,8 odsto) učenika gimnazije, dok 103 učenika (0,8 odsto) nije odgovorilo na pitanje koju školu pohađaju.
Prema podacima MPNI, nasilje je najviše rasprostranjeno među učenicima osnovnih škola od VI do IX razreda (21,9 odsto), a zatim među učenicima trogodišnjih srednjih stručnih škola (17,7 odsto). Nasilje je najmanje rasprostranjeno među učenicima četvorogodišnjih škola, od kojih u srednjim stručnim školama -14,8 odsto, a u gimnazijama – 13,9 odsto.
Učenici žrtve najviše trpe verbalno nasilje (ogovaranje, laži, predstavljanje u negativnom svjetlu, ismijavanje, zadirkivanje, nazivanje pogrdnim imenima i sl.) i socijalno nasilje (izbjegavanje, ignorisanje, isključivanje iz kruga prijatelja i sl.), tj. upravo one oblike nasilja koje smatraju socijalno prihvatljivim ponašanjem.
– Statistika pokazuje da je tokom navedenog perioda vršnjačko nasilje najviše izraženo u centralnoj regiji, u školama u gradskim sredinama, zatim sjevernoj regiji, dok je broj slučajeva raznih oblika vršnjačkog nasilja znatno manji u prigradskim sredinama i primorskoj regiji – pokazuju podaci MPNI.
Istraživanje o vršnjačkom nasilju je uradio i Centar za građansko obrazovanje (CGO), koje je predstavljeno 22. juna ove godine.
Prema tom istraživanju, svaki peti učenik izjavio je da je bio žrtva nasilja u školi, dok čak 53,4 odsto ispitanika poznaje nekoga ko je bio žrtva vršnjačkog nasilja.
Najčešći oblik vršnjačkog nasilja u školama su psihičko i fizičko nasilje. Od onih učenika koji su bili žrtve nasilja, 64,2 odsto ga je prijavilo, dok 35,8 odsto to nije učinilo. Među punoljetnim ispitanicama, najveći broj je onih koji smatraju da su roditelji glavni krivci za vršnjačko nasilje koje sprovode njihova djeca, a većina smatra da mediji i društvene mreže utiču na pojavu i razvoj maloljetničke delinkvencije i vršnjačkog nasilja.
Anketirani učenici su kazali da vjeruju da se vršnjačko nasilje u školi ili sredini može suzbiti strožim kaznama od strane institucija za nasilnike, kao i strožim kaznama u školi. Radionice o prevenciji vršnjačkog nasilja se, takođe, vide kao korisne, kao i bolja dostupnost psihološko-pedagoških službi, ali i uvođenje školskog policajca.
BEZ SIGURNOSTI
U informaciji koja je dostavljena Vladi, istaknuto je da javno-obrazovne ustanove u Crnoj Gori nemaju fizičko obezbjeđenje niti razvijen sistem prevencije vršnjačkog nasilja. Takođe, navedeno je da službe zadužene za prevenciju nemaju dovoljno kapaciteta da u kontinuitetu realizuju aktivnosti koje bi se odnosile na adekvatnu prevenciju vršnjačkog nasilja i zaštite školske imovine.
Ministarstvo prosvjete, nauke i inovacija je ove godine izradilo smjernice za postupanje u slučajevima vršnjačkog nasilja, a ministarka Anđela Jakšić-Stojanović je najavila da su krenuli da realizuju važan projekat postavljanja video-nadzora po osnovnim i srednjim školama.
Ona je na Odboru za prosvjetu, nauku i kulturu početkom juna kazala da do početka naredne školske godine očekuju da imaju obezbijeđena dvorišta i holove.
-Ta mjera je vrlo važna da bi se obezbijedio odgovarajući nivo sigurnosti koji očekujemo kada pošaljemo dijete u školu – kazala je ministarka poslanicima.
Prošle godine je u maju zbog eskalacije vršnjačkog nasilja održan protest roditelja, jer iz dana u dan ono biva sve brutalnije i učestalije, a sistem koji bi trebalo da bude odgovoran za rješavanje ove alarmantne situacije ćuti već nekoliko godina.
Udruženje Roditelji je tada apelovalo na Vladu da hitno urade sve iz svoje nadležnosti za djecu koja su nezaštićena u svojoj državi.
I Prosvjetna zajednica je tada uptila apel u kojem su pitali crnogorske političare da li zaista žele da se desi neka veća nesreća u kojoj će neko dijete ili djeca izgubiti život pa da tek onda krenu u rješavanje problema.
PILOT PROGRAM
U informaciji koju je MPNI dostavilo, navedeno je i da zabrinjavajući trend rasta vršnjačkog nasilja zahtijeva dodatne mjere za unapređenje sigurnosti učenika i neophodnost angažovanja lica obučenih za sprečavanje nasilja u školama i školskim dvorištima.
To je pilot projekat koji treba da unaprijedi zaštitu i sigurnost učenika u javno-obrazovnim ustanovama za osnovno i srednje obrazovanje na teritoriji Crne
Gore. Tako će škole koje se nalaze u Podgorici, Cetinju, Nikšiću, Beranama, Bijelom Polju, Plavu, Gusinju, Rožajama, Herceg Novom, Budvi i Baru biti dio tog programa.
Budžet za finansiranje programa procijenjen je na iznos od 341.000eura za angažovanje 45 osoba za sprečavanje vršnjačkog nasilja i vandalizma u školama.
Ministarstvo je prošle godine početkom septembra raspisalo konkurs za polaznike tog programa koji je organizovala Policijska akademija u Danilovgradu, a prema konkursu obuka je počela 2. oktobra i trajala 35 radnih dana.
Prema najavama resora kojim je rukovodio u to vrijeme Miomir Vojinović, obučeni asistenti su u školama bili planirani za početak drugog polugođa ove godine, međutim pilot program je pomjeren za septembar.
Kao jedan od uzročnika vršnjačkog nasilja, ministarka Jakšić-Stojanović je, govoreći u junu pred Odborom, navela i problem prebukiranih škola. Tada je kazala da su škole građene prije i sto godina za 700 đaka, a danas je u njima i više od 1.700. Istakla je da se i zbog toga javljaju poteškoće u kontroli onoga što se dešava u školi i da zbog više smjena djeca i roditelji imaju manje vremena jedni za druge.
-Roditelji nemaju vremena za vaspitnu ulogu. Moje dijete dolazi iz škole u 17.30h i ograničen je period kada možete da provedete kvalitetno vrijeme sa djetetom – rekla je ministarka pred Odborom u junu.
Talas vršnjačkog nasilja je eskalirao u posljednje tri godine, kada su registrovane i masovne tuče, maltretiranje vršnjaka, upadanje u škole. Prethodne vlade su propustile da formiraju timove koji se bave ovim problemom. Prošle godine je Savjet za prava djeteta konstituisan u vladi Dritana Abazovića. Na prvoj sjednici je dat rok od dvije nedjelje nadležnima da se dostave informacije o stanju u školama. Međutim, te informacije su kasnile jer nijesu dostavljeni traženi konkretni prijedlozi i modeli kako bi se gorući problem riješio.
I ranije statistike porazne
A da nasilje ne jenjava govori i statistika iz prethodnih godina.
Za prethodne dvije školske godine evidentirano je 356 slučajeva nasilja i 30 vandalizma u crnogorskim školama, pokazuje završni izvještaj o sprovođenju Programa za suzbijanje vršnjačkog nasilja i vandalizma u obrazovno-vaspitnim ustanovama sa kojeg je Vlada skinula oznaku tajnosti prošle godine.
Zabilježen je 191 slučaj nasilja u osnovnim školama i 97 u srednjim u školskoj 2019/20. godini. U školskoj 2020/21. godini evidentirano je 47 slučajeva nasilja u osnovnim školama i 21 slučaj nasilja u srednjim školama. Vršnjačkog nasilja je bilo u 35 slučajeva u osnovnim školama, a u srednjim 14.
Foto: elements.envato
