Iako je državnost obnovila prije tačno 19 godina, Crna Gora još ne uspijeva da se oslobodi spoljnih pritisaka i uticaja, ekonomske neizvjesnosti i podjela koje duboko cijepaju njeno društvo, pa je upitno može li se govoriti o tome da je, osim nezavisna, i suverena zemlja.
Tim riječima sagovornici “Vijesti” odgovaraju na pitanja koliko je Crna Gora danas sposobna da samostalno, bez upliva iz susjedstva ili međunarodne zajednice, donosi važne odluke koje se tiče državne politike i ekonomije, te da li, i pored formalne nezavisnosti, ima dovoljno funkcionalan sistem s jakim institucijama, koje potvrđuju njenu suvernost u stvarnosti.
Neki crnogorski politički akteri tvrde da se mnoge važne odluke u zemlji donose pod snažnim uticajem ambasada država Zapada, dok drugi poručuju da najsnažniji uticaj na unutrašnje prilike dolazi iz Beograda, a samim tim i Moskve.
U smislu upliva sa Zapada, nameće se pitanje koliko na suverenost utiče članstvo Crne Gore u NATO-u, čije je država dio od 2017. godine, te pregovori s Evropskom unijom (EU), čija članica Crna Gora želi da postane.
Uz to, otvoreno je i pitanje ekonomske suverenosti države, čija ekonomija u velikoj mjeri zavisi od uvoza i spoljnog zaduživanja, što, prema tvrdnjama nekih stručnjaka dodatno komplikuje kapacitet samostalnog odlučivanja.
Za povratak državnosti, na referendumu održanom 21. maja 2006. glasalo je 55,5 odsto građana, odnosno njih 230.661, dok je za opstanak zajednice sa Srbijom bilo 44,5 odsto njih, tj. 185.002.
Referendumu su prethodili mnogi burni događaji iz devedesetih godina prošlog vijeka, početkom kojih je krenuo krvavi raspad Jugoslavije i kad je ideju o samostalnoj Crnoj Gori podržavao mali procenat stanovništva. Međutim, to se promijenilo krajem tih godina, kad se desio razlaz u tada jedinstvenoj Demokratskoj partiji socijalista (DPS) i kad je ta stranka, na čelu s Milom Đukanovićem, okrenula leđa tadašnjem predsjedniku Savezne Republike Jugoslavije (SRJ) Slobodanu Miloševiću.
Kuća bez domaćina
Za potpredsjednika i poslanika DPS-a Ivana Vukovića, pojmovi “suverenost” i “nezavisnost” otkrivaju, kaže, razliku između onoga kako je Crna Gora funkcionisala kao država prije 30. avgusta 2020, kad je smijenjena vlast njegove stranke, i kako funkcioniše nakon tog datuma.
Tvrdi da je evidentno da je dovedeno u pitanje suvereno pravo Crne Gore da odlučuje o sebi i da aktuelna vladajuća većina “sve manje uvjerljivo pokušavajući da to opravda kritikom nekadašnje vlasti DPS-a i koalicionih partnera”, gotovo bez izuzetka “neskriveno služi tuđim interesima”. Na taj način je, navodi Vuković, Crna Gora, “koja se ponosi milenijumskom tradicijom državotvornosti”, svrstana u kategoriju zemalja koje, u neposrednom okruženju i na širem političkom prostoru, formalno nezavisne, nemaju mogućnost da, u punom kapacitetu, suvereno donose najvažnije političke odluke.
“Zato danas imamo predsjednika države (Jakova Milatovića) koji se divi (predsjedniku Srbije) Aleksandru Vučiću zbog poznavanja vina, odnosno predsjednika Skupštine (Andriju Mandića) koji ponizno gasi ton na mobilnom telefonu nakon njegove (Vučićeve) javne opomene. Siguran sam da nije daleko dan kad ćemo politički poraziti tu inferiornu svijest i sitne interese, odnosno povratiti našoj državi suverenost, onako kako dolikuje njenoj slavnoj istoriji i onako kako zahtijeva naša evropska budućnost”, poručio je on za “Vijesti”.
Vuković je rekao da su obnovom nezavisnosti 2006. kreirane osnovne pretpostavke da građani slobodno i samostalno odlučuju o svojoj političkoj sudbini. To je, prema njegovim riječima, suština onoga što se desilo prije 19 godina, dodajući da mogućnost samostalnog odlučivanja predstavlja istinsku političku privilegiju u svijetu u kom se, kaže, najčešće bez velikih izgleda za uspjeh, mnoge značajno brojnije društvene zajednice bore da ostvare to demokratsko pravo.
Međutim, ocjenjuje da su nakon političkih promjena 2020, priliku da politički odlučuju o Crnoj Gori dobili “ljudi čiji je doživljaj 21. maja potpuno drugačiji”.
“Njihov politički svjetonazor počiva na kompleksu niže vrijednosti, odnosno uvjerenju da je naša država nedovoljno sposobna da vodi brigu o sebi. Otud brojni primjeri državno neodgovornog, a zapravo politički infantilnog i, u odnosu na našeg sjevernog susjeda (Srbija), beznadežno inferiornog postupanja zvaničnika Crne Gore tokom posljednjih pola decenije”, tvrdi funkcioner stranke koja je predvodila Pokret za nezavisnost.
Prema njegovim riječima, takav stav nove većine determiniše i državnu politiku u oblasti evropskih i evroatlantskih integracija.
“Umjesto da ‘zgrabe priliku’ koja nam se ukazala nakon radikalne promjene geopolitičkih okolnosti izazvane ruskom agresijom na Ukrajinu, i Crnu Goru još snažnije profilišu kao pouzdanu saveznicu u okviru NATO-a i, uskoro, prvu narednu državu-članicu EU, najviši crnogorski predstavnici djeluju nedoraslo istorijskom trenutku, nekompetentno i, u jednom broju, krajnje nedobronamjerno spram državnih i nacionalnih interesa”, navodi sagovornik.
Na državnim izborima 2020, u Crnoj Gori je prvi put smijenjena vlast na izborima. Tada je, nakon 31 godine vladavine, DPS otišao u opoziciju, a o novoj vladajućoj većini dogovorili su se partije tadašnjeg Demokratskog fronta (DF), Demokrate i Građanski pokret URA, uz manje koalicione saveznike. Bivši DF i Demokrate dio su i aktuelne vlasti, koju predvodi Pokret Evropa sad (PES), koji je u međuvremenu formiran i kog predvodi premijer Milojko Spajić.
Upitan kako vidi ulogu međunarodnih aktera u unutrašnjem političkom životu Crme Gore, te gdje je granica između podrške i uticaja na procese odlučivanja, Vuković odgovara da u godinama za nama Crna Gora, figurativno rečeno, “djeluje kao kuća bez domaćina, širom otvorenih vrata i prozora, kroz koje se ulazi i izlazi kako je kome volja”.
“Naime, pod vođstvom DPS-a i koalicionih partnera, uz sve kritike njihove vlasti, Crna Gora bila je uvažen i ravnopravan partner zemljama regiona i široj međunarodnoj zajednici. Slijedeći jasne prioritete izgradnje dobrosusjedskih odnosa, jačanja evroatlantskog savezništva i otvaranja evropske perspektive za Crnu Goru, tadašnja politička elita samostalno je donosila ključne političke i vanjskopolitičke odluke, iznad svega vodeći računa o interesima naše države. Uostalom, i sam referendum 2006. dogodio se uprkos, a ne u skladu s političkom voljom većine naših tradicionalnih partnera”, podsjeća on.
Evropska unija prvobitno je bila protiv ideje nezavisnosti Crne Gore, ali se, kako se približavao referendum, to počelo mijenjati. To je “Vijestima” prošle godine potvrdio i slovački diplomata Miroslav Lajčak, koji je bio specijalni izaslanik EU za sprovođenje referenduma. Lajčak je rekao da je EU u početku bila za opstanak zajednice Srbije i Crne Gore, ali da se, kad su počeli pregovori o pristupanju zajedničke države Uniji, pokazalo da je struktura ekonomija Srbije i Crne Gore različita, da je dosta teško da se dogovori jedan model pregovora, koji bi odgovarao i jednima i drugima i sl.
Vuković je saopštio da u ovom trenutku, dok dio vladajuće većine okupljen oko Mandića “slijepo slijedi interese zvaničnog Beograda i indirektno Moskve”, jedan broj tzv. zapadnih saveznika nastoji da neutrališe njihov, kako tvrdi, “maligni uticaj u bezbjednosnom sektoru i na širem političkom planu”.
“Umjesto predsjednika Vlade Spajića, koji ni poslije dvije godine nije razumio šta mu je zapravo posao, odnosno predsjednika države koji je, krajem prošle godine, izgubio sav politički kredibilitet nakon što je postalo očigledno na koji način i za čiji račun donosi ključne političke odluke”, kazao je Vuković, aludirajući na odluku predsjednika Milatovića, bliskog Pokretu za Podgoricu, da krajem godine, umjesto s DPS-om, kako se očekivalo, oformi vlast u Podgorici s PES-om, Demokratama i strankama nekadašnjeg DF-a.
Na pitanje da li Crna Gora ima dovoljno funkcionalan pravni i politički sistem s nezavisnim institucijama koje potvrđuju suvernost države u praksi, Vuković odgovara da izgradnja institucija predstavlja proces koji traži vrijeme i povoljne društveno-političke uslove.
“Institucije nijesu apstraktne tvorevine koje funkcionišu uporedo sa, odnosno bez obzira na ambijent u kom nastaju i razvijaju se, kako bi se moglo zaključiti na osnovu čestih komentara onih koji kritikuju vlast DPS-a zato što ‘nije izgradila institucije’. Uostalom, recentno političko iskustvo najstarijih i najkonsolidovanijih evropskih i svjetskih demokratija nas uči da se, baš kao i demokratski razvoj jednog društva, posao izgradnje institucija nikad ne završava, te da uvijek postoji rizik njihovog slabljenja i političke zloupotrebe”, poručuje on.
Konstatuje da u državi” skromne demokratske tradicije i veoma turbulentne političke istorije”, kakva je Crna Gora, institucionalni razvoj u još većoj mjeri zavisi od odnosa društveno-političkih aktera prema tom procesu. U tom smislu, dodaje, djelovanje vladajućih partija nakon političkih promjena 2020. “moralo bi zabrinuti svakog odgovornog građanina”.
“Kao posljedica sistematskog političkog progona profesionalaca u državnoj upravi, partijskog zapošljavanja ogromnih razmjera, nenadoknadivog gubitka institucionalne memorije, evidentnog obaranja profesionalnih standarda, zapanjujućeg nerada i gotovo karikaturalnog neznanja, svjedočimo razaranju institucija koje su, koliko-toliko, ‘pustile korijen’ u postreferendumskom period”, tvrdi on.
Ko se “okoristio” od nezavisnosti
Nekadašnji lider Narodne stranke, koja je bila dio unionističkog bloka, Predrag Popović, ocijenio je da je Crna Gora na referendumu 2006. povratila potpunu državnu nezavisnost, ali da je, suštinski, izgubila samostalnost.
“Crna Gora je bila nezavisna i prije stotinjak godina, tako da to nije bila nikakva tabu tema. Problem je bila sadržina te nove nezavisne Crne Gore, naslonjene na negaciji svega onoga što je krasilo ondašnju nezavisnu Crnu Goru. Naše glavno geslo bilo je – ‘Crna Gora nije na prodaju’ Zašto? Upravo zato što smo se plašili da će se o njenoj budućoj sudbini odlučivati na adresama koje su bile mentori te nove crnogorske nezavisnosti”, rekao je on “Vijestima”.
Naveo je da su borba protiv organizovanog kriminala, korupcije, nepoštovanje institucija i “mnoge druge anomalije” samo hipertrofirale. Dodaje da su političke elite nakon referenduma iskoristile nezavisnost za očuvanje vlasti i moći, te da je “nevjerovatno koliko su servilnost prema tzv. kolektivnom Zapadu glorifikovali kao vrhunski ideal svoje vladavine”.
“Zauzvrat, dobro su se okoristili. To je bila cijena. Nezavisnost se naplatila. Ne u korist države, nego u korist te tzv. elite”, tvrdi sagovornik.
Upitan koliko je Crna Gora nezavisna u donošenju važnih odluka, Popović odgovara riječima da “interpretacija nove vlasti nije ništa drugo nego dobrovoljno pristajanje na klasičan kolonijalni, odnosno vazalni odnos”.
“Promijenili su se narativi. Nova vlast je, ipak, bar u nekim segmentima unutrašnje politike, pokazala da misli ‘svojom glavom’, ali, pošteno govoreći, glavni pravci spoljne politike ostali su potpuno isti. Nijednu odluku ne donose samostalno”, konstatuje on.
Upitan da li su identitske podjele, koje polarizuju društvo, strategija postreferendumske vlasti ili posljedica nepostojanja međusobnog dijaloga, Popović odgovara da “ima i jednog, i drugog”.
“Ondašnje vlasti nisu htjele dijalog, jer bi time morale pristati i na neke kompromise, naročito oko donošenja novog Ustava, od kojih bi koristi imali svi građani Crne Gore. Pobjednici referenduma su željeli silom većine da stvore takav ambijent, u kome bi se pitali samo oni, koji su bili za nezavisnost, a nas gurnuli u status građana drugog reda”, kazao je sagovornik, dodajući da je takva politika “bila dominantna sve do izbora 2020.”
“E, toga više nema. Bar ne u onoj mjeri. Otud i verbalna repriza s referenduma o ugroženosti Crne Gore od Srba i Srbije. Ista ‘muzika’, isti ‘muzikanti’. Ali, nema više onoliko ‘publike’. Što prije prihvate novu realnost, biće bolje i njima, i svima nama”, ocjenjuje sagovornik.
Dio vladajuće većine traži promjenu najvišeg pravnog akta kako bi srpski jezik dobio status službenog, te zagovara izmjene propisa o državljanstvu da bi se uvelo dvojno državljanstvo sa Srbijom. Stav da to treba da se uradi bez šireg društvenog konsezusa pravdaju riječima da je DPS tri decenije donosio odluke o važnim pitanjima ne tražeći konsenzus s opozicijom.
Govoreći o razlici između suverenosti i nezavisnosti, Predrag Popović kaže da je nezavisnost samo forma…
“Imate prerogative državnosti, ali odluke donose drugi, ili vi, ali uz prethodnu saglasnost drugih. Pa ima li boljeg primjera od Bosne i Hercegovine. Ili, čak, EU. Formalno je to savez nezavisnih država, a suštinski protektorat nadnacionalnih birokrata iz briselske administracije… Suverenizam podrazumijeva samostalnost u vođenju države i donošenju odluka u skladu sa sopstvenim interesima. To ne znači izolacionizam, ali podrazumijeva da vođenje države pripada građanima te države. Globalizam je protivteža suverenizmu”, rekao je Popović.
Glasači legalizuju “potajni kriminal”
Pisac Nikola Nikolić kazao je “Vijestima” da nezavisnost doživljava kao “sublimat prostih pravnih i političkih činjenica”, a da je suverenost “nešto dublje, suštinskije”.
“Nezavisnost je spoljašnjost, suverenost – gradivni materijal. Koji je, u našem slučaju, prilično porozan, povodljiv. I ne može se podičiti nekim imunitetom”, ocijenio je on.
Nikolić navodi da je temeljni problem crnogorske države to što ne počiva na legitimnim institucijama, dodajući da su vrhovni principi partitokratija i nepotizam, umjesto znanja, stručnosti, zdrave kompetitivnosti.
“Recimo, nekadašnji primitivni oblici vladavine imali su mnogo veći legitimitet. Vladika je s najviđenijim glavarima donosio državne odluke. Ja koji pratim politiku, koji sam je studirao, ne znam bar za trećinu aktuelnih ministara. Ko su ti čudni ljudi, odakle su došli u javni prostor, o čemu ovo pričaju, čime su tačno zaslužili da obavljaju najvažnije državne poslove, kako su se dokazivali, kome? Glasači ne biraju. Samo legalizuju jednu specifičnu, potajnu vrstu kriminala, koji parazitski siše životne sokove ovoga ionako malokrvnog društva”, rekao je on.
Na pitanje kako tumači činjenicu da crnogorska nezavisnost i dalje izaziva podjele u društvu, Nikolić odgovara da je u Crnoj Gori i dalje živ pravac mišljenja prema kom je crnogorska nezavisnost “nešto privremeno, abnormalno, duboko pogrešno”.
“Zastupaju ga oni koji budalasto bagatelišu vlastitu domovinu, doživljavajući je kao puku adresu. Kao toponim, potkategoriju nečega većeg, šireg, uzgojenog u vlažnim snovima šovinističkih mitomana”, kazao je.
To je, prema njegovim riječima, rezultat ličnih političkih neukosti, a potom i “neke čudnovate vrste Adonisovog kompleksa, ali zasigurno i komšijskih velikodržavnih projekata, zombijevski otpornih, podgrijavanih s vremena na vrijeme”.
“Nakon što je Crna Gora 1918. praktično zbrisana u rijetko viđenom, groznom činu gaženja prava i istorijskog fakticiteta, protivnici njene državnosti bi trebalo napokon da shvate kako sve vrijeme rade na vlastitu štetu, brišući vlastito dostojanstvo, hipnotisano prepušteni ulozi korisnih idiota nečijih tuđinskih nastranih želja”, podvlači sagovornik.
Uslovi za suverenu fiskalnu politiku nijesu ni postojali
Kad je riječ o pitanjima suverenosti i ekonomije, ona se suočava s izazovima visokog javnog duga i značajne zavisnosti od uvoza. Prema podacima Ministarstva finansija, ukupan javni dug na kraju prošle godine iznosio je 4,573 milijarde eura, što predstavlja 61,32 odsto bruto domaćeg proizvoda (BDP). Spoljni dug Crne Gore na kraju 2024. iznosio je 4,183 milijarde eura, a unutrašnji 331,3 miliona eura.
Prema istim informacijama, u pogledu spoljnotrgovinske razmjene, Crna Gora je u periodu od januara do jula 2024. ostvarila izvoz robe u vrijednosti od 330,8 miliona eura, dok je uvoz iznosio 2,336 milijardi eura. To znači da je uvoz bio sedam puta veći od izvoza, a pokrivenost uvoza izvozom iznosila je svega 14,2 odsto.
Ekonomista i predsjednik Crnogorskog udruženja poslodavaca (CUP) Vasilije Kostić, ocjenjuje za “Vijesti” da je način funkcionisanja crnogorske ekonomije usmjeren na ekonomsko preživljavanje, a ne na održiv rast, pri čemu je, navodi, naročito negativna činjenica da se pred licem javnosti takav pristup predstavlja uspjehom i afirmiše kao ispravan put.
“Ne razmatra se pitanje efikasnosti sistema, već pitanje ekonomskog preživljavanja. Ne razmatra se njegova održivost u pravom smislu te riječi, koja podrazumijeva rast, razvoj, napredak, uz očuvanje prirodne sredine. Na taj način, javnost kao značajan korektivni činilac ekonomske politike (i svega sto se dešava u društvu) ima pogrešan fokus, jer kad bi u središtu interesovanja javnosti bila ekonomska efikasnost sistema, a ne njegovo preživljavanje, sistem bi bio vjerovatno daleko efikasniji nego što je sada, jer bi vlast morala da odgovara na neprijatna pitanja”, objašnjava sagovornik.
Kostić je rekao da nije od suštinskog značaja ima li država jaku ili slabu proizvodnu bazu, već je suštinska stvar s kojim nivoom produktivnosti se obavlja određena djelatnost. Tvrdi da na taj način država postaje konkurentnija, jer je u globalizovanoj ekonomiji konkurentnost suštinski odgovor na izazove.
“Naravno, to ne znači da ne treba razvijati proizvodnu industriju u sektorima u kojima za to imamo potencijala. Ali mi, nažalost, nemamo industrijsku politiku, mi još ne znamo šta je za nas najpreče i što nam je neophodnost. O tome nema rasprave jer smo zaokupljeni socijalnim populizmom zarad poltičkog interesa”, kazao je Kostić.
Navodi da nijedna zemlja ne može da bude samodovoljna ili suverena u striktno ekonomskom smislu, ali da može da bude manje ili više suverena, odnosno manje ili više ranjiva.
“Do pozicije snažnije rezistentnosti na spoljna dešavanja, odnosno do povećanja ekonomske nezavisnosti ili suverenosti dolazi se dobro osmišljenim strategijama razvoja kojima se jačaju performanse sopstvene ekonomije, njeni potencijali, njeni kapacitete, i to ne u kratkom roku, već u vrlo dugim rokovima koji u suštini čine kontinuit društveno-ekonomskog razvoja”, napominje on.
Upitan da li misli da je Crna Gora sposobna da samostalno vodi uspješnu fiskalnu politiku, Kostić odgovara da uslovi za suverenu fiskalnu politiku nijesu ni postojali, te da ni mnogo zdravije ekonomije nemaju uslova za visok stepen suverenosti.
“Naš institucionalni kapacitet je više nego upitan, ali to nije samo grijeh ove vlasti. To je naslijeđeno stanje koje se, nažalost, prenosi i produbljuje decenijama. Svaka vlast je ograničena dometima i rezultatima prethodne, i niti jedna nije počela s onim što se zove ‘tabula rasa’. Figurativno rečeno, ram za sliku je napravljen prije nego što je slika naslikana tako da se morala njemu prilagoditi”, poručuje sagovornik.
Nikolić: Kulturni identitet na staklenim nogama
Govoreći o kulturnom identitetu države, kao i ulozi književnosti i umjetnosti u tome, Nikola Nikolić ukazuje da je crnogorska kultura “nedefinisana, raspuštena i dezorijentisana”, te da “uglavnom ne zna đe udara”.
“Teško možemo pričati o kulturnom identitetu ako moraš paziti da ti se prilikom posjete Žabljaku Crnojevića, prvorazredne kulturnoistorijske senzacije, ne oburda kamenje na glavu. Ako se za kulturu izdvajaju tragikomično sitni novci. Ako su nam kulturne ustanove armirane polupismenim lezilebovićima. Onda je skroz ‘mali posa’ političarima da je savataju kad im se ćefne i njome nahrane svoje alave kampanjske apetite”, kaže pisac.
On je naveo da umjetnost nije svakodnevna potreba, već stvar “povremenih konzumerističkih izliva”, i da nije kadra mijenjati krupne stvari.
“Ostaje u užem krugu, gdje potom jedni druge lupkamo po ramenu i dobacujemo se prežvakanim okrajcima”, zaključuje sagovornik.
Vuković: Populisti računaju na razočarane
Na pitanje koliko je izgradnja povjerenja građana u institucije važna za održanje suvereniteta, Ivan Vuković odgovara da gubitak povjerenja u njih, politički sistem, tzv. mejnstrim partije, pa i samu demokratiju predstavlja jedan od najvećih političkih izazova ovog doba.
Kaže da to za rezultat ima i kontinuirani rast podrške populističkim strankama.
“Koje, kritikom političkog establišmenta i obećanjem ‘lakih rješenja’ za složene društvene probleme, u sve većoj mjeri mijenjaju političku mapu zapadnog svijeta. Političke pojave ove vrste naročito su problematične u mladim demokratijama kakva je Crna Gora”, naveo je on.
Vuković je rekao da o tome govori i odnos lidera (Spajić) i visokih funkcionera vladajućeg PES-a prema Ustavu, zakonima i procedurama na kojima počiva demokratski poredak u našoj zemlji.
“Plašim se da su politički motivisanom kritikom praktično svega što ima veze s državnim vlastima Crne Gore iz vremena dominacije DPS-a, mnogi, svjesno ili nesvjesno, kreirali su veoma širok manevarski prostor za populističke pokrete kakav je PES”, ocjenjuje potpredsjednik najjače opozicione stranke.
Kostić: Ekonomska efikasnost uslov socijalne pravde
Upitan koliko je realno očekivati da Crna Gora u skorijem periodu ostvari balans između ekonomske efikasnosti i socijalne pravde, imajući u vidu strukturu javne potrošnje i tržišne zavisnosti, Vasilije Kostić odgovara da se o socijalnoj pravdi ne može smisleno govoriti bez ekonomske efikasnosti, te je onda logično da je uslov za socijalnu pravdu ekonomska efikasnost.
“Imajući u vidu svjetonazor naših političara, da politički interes dominira nad svim drugim po svaku cijenu, teško da ćemo u skoroj budućnosti vidjeti uspostavljanje kakvog-takvog balansa između socijalnog trošenja i efikasnosti sistema. Uostalom, takav koncept, potrošnja nauštrb ekonomske efikasnosti, jeste izvor svih naših problema”, tvrdi on.
Kostić poručuje da će preokretanje takvoga trenda biti moguće onda kad se promijeni pogled na stvarnost.
“Kad političke elite stave dugoročni interes društva ispred ličnih interesa, a i kad javnost ne bude odobravala poteze političara koji su ciljani kratkoročno, makar to bilo i u korist javnosti, to najprije jer toga je najviše”, zaključuje ekonomista.
Foto: Wikipedia
