U Crnoj Gori danas, nakon dva odgađanja, počinje Popis stanovništa, domaćinstava i stanova, a koji će, kako je planirano trajati do 18. decembra. Postoji mogućnost i da trajanje popisa bude produženo.
Iz Uprave za statistiku – MONSTAT poručeno je da su uz adekvatne i zakonite kontrolne mehanizme, obezbijeđeni svi uslovi za njegovo održavanje. Popisivači i instruktori obilaziće popisne krugove, stoga iz MONSTAT-a pozivaju građanke i građane da otvore vrata popisivačima i svojim učešćem doprinesu uspješnoj realizaciji popisa.
Popisivači na terenu od 8-20h, građani mogu pozvati da pitaju za sve nedoumice
Kako je saopšteno sinoć iz MONSTAT-a, popisivači će biti narednih dana na terenu, od 8 do 20 sati.
„Sva pitanja i nedoumice vezane za popis, građani mogu uputiti pozivom na brojeve našeg Info Centra: 020/230-811 i 068/851-500 svakog dana, u vremenskom periodu od osam do 20 sati“, navedeno je u
saopštenju.
Učešće u popisu, kako su istakli, znači odlučnost svakog pojedinca da obezbijedi temelj za bolju budućnost zasnovanu na tačnim podacima.
„Zato pozivamo sve građane da učestvuju u Popisu stanovništva, domaćinstava i stanova 2023, jer – Svi smo važni“, poručili su iz MONSTAT-a.
Foto: Monstat
Pitanja na koja će odgovarati građani
Pravo da učestvuju u popisu koji se sprovodi tradicionalnom metodom „od vrata do vrata“, imaju svi koji žive u Crnoj Gori, bez obzira na državljanstvo i prisutnost u trenutku popisa. Građani će odgovarati na oko 50 pitanja, iz oblasti demografije, obrazovanja, ekonomske aktivnosti, strukture porodice i domaćinstva…
Preciznije, od građana će se prikupljati podaci o: imenu i prezimenu; polu; datumu rođenja i jedinstvenom matičnom broj; mjestu i državi rođenja; mjestu stalnog stanovanja majke u vrijeme kada je lice rođeno; boravku lica u drugoj državi; datumu (godina i mjesec) odlaska u drugu državu i nazivu države; namjeravanoj dužini boravka u drugoj državi; mjestu iz kojeg se lice doselilo; godini i mjesecu doseljenja; razlozima odsutnosti lica iz Crne Gore; državi iz koje se lice doselilo; godini, mjesecu i razlozima posljednjeg doseljenja, odnosno povratka u Crnu Goru; namjeravanoj dužini boravka u Crnoj Gori.
Građani će popisivaču davati podatke o bračnom statusu, odnosno vanbračnoj zajednici, životnom partnerstvu lica istog pola; broju živorođene djece; državljanstvu; nacionalnoj, odnosno etničkoj pripadnosti; vjeri; maternjem jeziku; jeziku kojim lice uobičajeno govori; stranim jezicima kojima se služi; nivou školske spreme, odnosno stečenog obrazovanja; poznavanju rada na računaru; statusu ekonomske aktivnosti (zaposleno, odnosno nezaposleno); razlogu neaktivnosti (dijete, student, domaćica, lice sa prihodima od imovine, penzioner i drugi razlozi zbog kojih lice nije aktivno); zanimanju; djelatnosti u kojoj je lice zaposleno, odnosno bilo zaposleno; angažmanu lica; državi i mjestu u kojoj je lice zaposleno; funkcionalnoj sposobnosti lica za obavljanje svakodnevnih aktivnosti; mjestu uobičajenog boravka, prethodnom mjestu uobičajenog boravka i datumu (godina i mjesec) dolaska u sadašnje mjesto boravka, invaliditetu i vrsti invalidnosti (senzorna, motorička, psiho-socijalna).
Pomoćnica direktora Uprave za statistiku Snežana Remiković kazala je da će popisom biti obuhvaćeni i državljani Crne Gore koji žive u inostranstvu.
„Popisom će se obuhvatiti i crnogorski državljani koji su u momentu popisa odsutni, pod uslovom da član domaćinstva postoji u Crnoj Gori koji će dati podatke za odsutne članove…“, pojasnila je Remiković.
Popis ne obuhvata diplomatsko osoblje stranih diplomatskih i konzularnih predstavništava u Crnoj Gori, predstavnike međunarodnih organizacija i tijela koji imaju diplomatski status, kao ni članove njihovih užih porodica koji sa njima borave u Crnoj Gori.
Kaznena politika
Shodno Zakonu o popisu stanovništva, svi građani i građanke koji su obuhvaćeni popisom, dužni su da učestvuju u njemu. Članovima 34 i 35 istog Zakona, za sve koji odbiju da daju podatke ili ne daju tačne, predviđene su kazne u iznosu od 100 do 500 eura.
Iste kazne predviđene su i u slučaju snimanja ili fotografisanje toka intervjua i objave istog putem interneta ili medija.
Važno je istaći da se na pitanja o etničko-kulturološkim karakteristikama građani ne moraju izjasniti, ali u tom slučaju popisivač mora da unese odgovor “ne želim da se izjasnim”.
“Popisivač mora unijeti u popisne upitnike podatke onako kako mu je dalo lice obuhvaćeno popisom”, objašnjeno je u članu 26, stavu 3 Zakona o popisu.
Odgađanje popisa
Vlada bivšeg premijera Dritana Abazovića donijela je odluku da popis počne 1.novembra, ali je novi premijer Milojko Spajić ubrzo nakon preuzimanja funkcije, odlučio da taj proces odgodi za 30. novembar. Takva odluka donijeta je nakon što su opozicione stranke, predvođene Demokratskom partijom socijalista, najavile bojkot popisa.
Predstavnici opozicije tražili su da se održavanje popisa odgodi dok se ne steknu svi formalno-pravni, administrativni i tehničko-bezbjednosni uslovi za uspješno sprovođenje tog procesa.
Vlada je nakon toga, sa predstavnicima opozicije i Vijećem manje brojnih naroda u Crnoj Gori, potpisala Sporazum o popisu, koji, između ostalog, predviđa proširivanje popisnih komisija, kontrolu unosa prikupljenih podataka, izrade softvera za njihovu provjeru, te zabranu strankama da sprovode kampanju vezanu uz popis.
Iako potpisnici Sporazuma, vršilac dužnosti predsjednika DPS-a Danijel Živković dan nakon sastanka sa premijerom Spajićem, objavio je da ta partija neće učestvovati u popisnom procesu, jer nijesu ispunjeni svi uslovi.
“Sugerisali smo da nedostaju popisivači, nije obezbijeđen potpun paritet… nemamo definisanu specifikaciju softverskog rješenja“, rekao je Živković.
Iste te poruke mogli smo čuti i 29.novemba, dan uoči najavljenog početka popisa.
Sa druge strane, iz MONSTAT je istog dana saopšteno da je sve spremno i da popis počinje sjutra (30. novembra)
Spajić je, međutim, 29.novembra uveče donio odluku koju je saopšio na vanrednoj konferenciji da još jednom odgađa popis, za 3.decembar.
Tek juče, vršilac dužnosti predsjednika DPS-a Danijel Živković potvrdio je da je nakon izrade tehničke dokumentacije za softver, ispunjen i posljednji uslov iz Sporazuma, koji je potpisan između predstavnika vlasti, opozicije i Vijeća manje brojnih naroda, te da u skladu sa tim, popis može da počne 3.decembra.
Posljednji popis održan 2011.
Podsjećamo, popis stanovništva prvobitno je bio planiran za april 2021, ali tada nije mogao biti održan, ne samo zbog toga što budžet nije bio usvojen, već i zbog pandemije koronavirusa.
U Crnoj Gori je posljednji popis održan 2011, a međunarodna praksa je da se ta statistička akcija realizuje na deset godina.
Na popisu iz 2011, prema podacima Uprave za statistiku, Crnogoraca u Crnoj Gori je bilo 278.110 ili 44,98 odsto, a Srba 178.110, odnosno 28,73 procenta.
Bošnjaka je bilo 53.605 odnosno 8,65, a Muslimana 20.537, to jest 3,31 odsto. Albanaca je bilo 30,439 i činili su 4,91 odsto stanovništva Crne Gore. Roma je bilo 6.251 ili 1,01 odsto, a Hrvata 6,021 što čini 0,97 odsto. Skoro pet odsto, oko 30.000 ljudi, odbilo je da se izjasni o nacionalnoj pripadnosti.
U odnosu na popis iz 2003, broj građana koji su se izjasnili kao Crnogorci 2011. se povećao 1,82 odsto, dok se broj onih koji su se izjasnili kao Srbi smanjio 3,26 odsto. Srpski je govorilo 42.88, a crnogorski 36.97 odsto stanovnika.
Foto: PG Biro
