Opština Danilovgrad reagovala je povodom teksta Centra za istraživačko novinarstvo Crne Gore „Dok se čeka zaštita, rizik od devastacije raste“, objavljenom u štampanom izdanju i na portalu Vijesti, a koji je portal RTNK prenio.
Reagovanje prenosimo integralno:
„U cilju sagledavanja situacije i sticanja uslova za buduću izradu plana upravljanja Parkom prirode “Rijeka Zeta”, Opština Danilovgrad je tokom protekle godine sprovela analize.
Tokom ovog procesa otkrivene su brojne nepravilnosti u postupku donošenja Odluke o proglašenju Parka prirode “Rijeka Zeta”. Ove nepravilnosti, u skladu sa članom 35 Zakona o zaštiti prirode (“Službeni list Crne Gore”, br. 54/16 i 18/19), predstavljaju osnov za reviziju zaštićenog područja Parka prirode “Rijeka Zeta”.
Tim povodom Opštine Danilovgrad se obratila Agenciji za zaštitu životne sredine, dopisom broj 01-322/24-734/1 od 26.03.2024. godine kako bi na adekvatan način otklonila nepravilnosti i time izbjegla potencijalnu štetu za Opštinu, ali i za državu Crnu Goru, s obzirom na veliki broj zanemarenih zakonskih koraka prilikom samog proglašenja zaštićenog područja.
Oštro demantujemo i osuđujemo navode da po pitanju Parka prirode “Rijeka Zeta”, ništa nije preduzeto, a naročito narativ da smo tražili izmjene granica zaštićenog područja zarad interesa pojedinačnih investitora i tim povodom javno pozivamo iznosioce ovakvih tvrdnji da svoja saznanja, ukoliko ih imaju, podijele sa javnošću i potkrijepe odgovarajućim dokazima.
Stoga želimo naglasiti saradniku u izradi ovog dokumenta, biologu Vuku Ikoviću, koji je 2019. godine bio zaposlen u Opštini Danilovgrad, da ova institucija nije i neće biti ničija kutija želja, uključujući i one koji su svjesno doprinijeli stvaranju izuzetno lošeg dokumenta zbog lične promocije. Da li su u pitanju i drugi interesi, ostaje na građanima i vremenu da prosude.
Opština Danilovgrad je u svom zahtjevu broj 01-322/24-734/1 od 26.03.2024. godine jasno tražila reviziju Studije zaštite, a ne izmjenu granica, kako se u navedenom tekstu neistinito navodi. Namjera iz koje je zahtjev proistekao jeste usklađivanje Odluke o proglašenju Parka prirode ,,Rijeka Zeta“ sa Ustavom i zakonima Crne Gore.
Cilj Studije zaštite nije izmjena granica zona zaštite zaštićenog područja već otklanjanje niže navedenih nepravilnosti:
Procedura donošenja Odluke nije sprovedena u skladu sa Zakonom o zaštiti prirode, jer vlasnici nepokretnosti nijesu u pisanoj formi obaviješteni o namjeri stavljanja pod zaštitu područja rijeke Zete.
Shodno članu 33 Zakona o zaštiti prirode o predlogu akta o proglašavanju zaštićenog područja predlagač akta obavještava javnost. Predlagač obezbjeđuje javni uvid u studiju zaštite i predlog akta o proglašavanju zaštićenog područja i organizuje javnu raspravu. Obavještenje se objavljuje u najmanje jednom štampanom mediju i sadrži podatke o vremenu i mjestu javnog uvida i javne rasprave. Predlagač akta o proglašavanju zaštićenog područja dužan je da u pisanoj formi obavijesti vlasnike nepokretnosti o namjeri stavljanja pod zaštitu područja i omogući uvid u studiju zaštite. Javni uvid u studiju zaštite i akt o proglašavanju zaštićenog područja može trajati najmanje 20 dana od dana objavljivanja obavještenja.
Odlukom se ograničava pravo svojine vlasnika zemljišta koja je u zoni zaštićenog područja koje se štiti članom 58 Ustava Crne Gore. Navedenom odredbom se jemči pravo svojine i garantuje da niko ne može biti lišen ili ograničen prava svojine, osim kada to zahtijeva javni interes uz pravičnu naknadu.
Opština Danilovgrad ne posjeduje spisak vlasnika čije parcele pripadaju zonama zaštite, što takođe potvrđuje da vlasnici nepokretnosti u postupku proglašenja nijesu obaviješteni u pisanoj formi o stavljanju pod zaštitu njihove nepokretnosti.
U samoj Odluci navodi se da je njen sastavni dio Prilog 1 kojim je definisan opis granica, zaštitne zone i spisak katastarskih parcela zaštićenog područja po režimima zaštite, kao i grafički prikaz granica zaštićenog područja i zona zaštite.
U Prilogu 1 ne postoji spisak katastarskih parcela, već samo katastarskih opština, što je veliki propust.
Smatramo neadekvatnim da na teritoriji Opštine Danilovgrad, koja poljoprivredu vidi kao okosnicu svog razvoja, u zoni II zaštićenog područja koja obuhvata 27,54 km2 odnosno 27.540.000 m2, nije dozvoljeno postavljanje pomoćnih i privremenih objekata (objekti za gajenje životinja, prateći objekti za gajenje životinja, objekti za skladištenje stočne hrane, objekti za smještaj poljoprivredne mehanizacije, alata i oruđa, objekti za skladištenje poljoprivrednih proizvoda, plastenici i drugi slični objekti).
Analizom dokumenta i granica zaštite, može se utvrditi da postoje objekti preko kojih prelazi sama granica II i III zone. Dakle, imamo paradoksalnu situaciju da se dio objekta nalazi u zoni aktivnog režima zaštite, odnosno zoni II, a dio u režimu održivog korišćenja odnosno zoni III.
Takođe granica teritorije Opštine Danilovgrad i teritorije Opštine Nikšić prolazi osovinom same rijeke Zete, stoga imamo slučaj da je desna obala zaštićena, dok lijeva nije. Granica se završava zonom II, ne postoji prelazna tzv. buffer zona.
Odluka nije usaglašena sa Studijom zaštite zaštićenog prirodnog dobra Dolina rijeke Zete. Odlukom o proglašenju parka prirode “Rijeka Zeta” je dozvoljeno vršiti plansku izgradnju turističke infrastrukture u aktivnom režimu zaštite, dok studijom isto nije predviđeno. Takođe, Odlukom nije definisano šta izgradnja turističke infrastrukture u aktivnom režimu zaštite podrazumijeva, s obzirom da dati termin nije prepoznat važećim zakonima.
Uvidom u studiju ne nalazi se preklopljena mapa plavnih područja sa zonama zaštite zaštićenog područja. Preklopom mape plavnih područja (petstogodišnje mape plavnih područja), utvrđuje se da je zona II zaštićenog područja u mnogome veća od plavnih površina, kao i to da su određena plavna područja u zahvatu zaštićene zone III, što bi revizijom studije zaštite trebalo biti razmotreno.
Određene površine zone II i III zaštite, u dosadašnjim granicama koje posjeduje Sekretarijat za urbanizam i zaštitu životne sredine se preklapaju, u zahvatu od oko cca 5,7ha. Kolizija se dešava u zahvatu površina naselja i poljoprivrednog zemljišta (što je potvrdio i tim stručnjaka koji se u novinskom članku pominje), gdje se planskim dokumentima dozvoljava gradnja. Nakon upita o dostavljanju zvaničnih granica Parka prirode rijeka Zeta (e-mailom dostavljene granice na kabinet predsjednika od strane Agencije za zaštitu životne sredine, dana 21.05.2023. god), kolizija je otklonjena, čime je površina zone II smanjena za ovih 5,7ha, odnosno sa 27,54 km2 umanjena na 27,48 km2, a time ujedno i faktički promijenjena zvanična granica zone II, i promijenjena kvadratura iz “Odluke o proglašenju Parka prirode “Rijeka Zeta”.
Prema našim analizama, jedino zakonsko i pravno moguće rješenje u cilju otklanjanja svih navedenih nedostataka nastalih tokom izrade studije i donošenja Odluke o proglašenju Parka prirode “Rijeka Zeta” je revizija zaštićenog područja, u skladu sa odredbom člana 35 Zakona o zaštiti prirode. Nažalost, još uvijek nijesmo naišli na razumijevanje organa uprave odnosno Agencije za zaštitu životne sredine, koja je obrađivač predmetne studije i koja odlučuje o zahtjevima za reviziju.
Opština Danilovgrad će ostati istrajna u procesu zaštite rijeke Zete, u korist građana i zdrave životne sredine, s namjerom da se svi uočeni propusti prilikom proglašenja otklone.
Cilj Opštine Danilovgrad je da osigura da svi segmenti zajednice budu uzeti u obzir, te da se postigne pozitivan uticaj na kvalitet života građana, rijeku Zetu i okolinu, kao i da se istaknu vrijednosti ovog područja. To će se postići samo kroz transparentne procese prilikom donošenja odluka.
Nema sumnje da je namjera inicijatora i obrađivača studije bila dobronamjerna u cilju zaštite najvećeg prirodnog resursa naše opštine. Međutim, kako kaže Valtazar Bogišić, “Što se grbo rodi, vrijeme ne ispravi,” odnosno, ono što je od početka nezakonito, ne može postati zakonito samim protokom vremena. Tvrdnja iz koje proizilazi da je revizija pokrenuta u dogovoru sa investitorima biće predmet istrage sudskih organa.
Umjesto da zajedno radimo na rješavanju problema, odnosno pronalaženju modela koji bi sveobuhvatno i potpuno zaštitio jedan od bisera na području naše Opštine, mi moramo da trošimo vrijeme da pobijamo neistine koje nemaju dokaze i služe za promociju ličnosti i uopšte narušavanju imidž Opštine“.
foto: Dan
