Procedure korišćenja EU fondova su i dalje vrlo komplikovane za mnoge nevladine organizacije (NVO) i potrebno je da budu pojednostavljene kako bi se veći broj onih sa dobrim inicijativama mogao uključiti.
To je poručeno sa konferencije Put civilnog društva kroz evropsku integraciju Crne Gore, koju je Centar za građansko obrazovanje (CGO) organizovao kao završnicu projekta OCD u Crnoj Gori – od osnovnih usluga do oblikovanja politika – M’BASE, uz podršku Evropske unije i kofinansiranje Ministarstva javne uprave.
Na konferenciji je istanuto da je MBASE program u protekle tri i po godine bio stub podrške civilnom društvu Crne Gore, kako u dijelu finansiranja projekata, tako i jačanja kapaciteta.
Iz CGO-a su kazali da je sesija „Održivost OCD-a: uspješne priče, naučene lekcije i što treba da se mijenja?“, bila prilika za predstavnike NVO sektora i njihove partnere i saradnike u realizaciji projekata podržanih kroz M’BASE program da podijele iskustva, ukažu na ključne izazove i daju preporuke za unapređenje modela podgrantiranja.
„A sve kako bi se osigurala dugoročna održivost i efikasnost podrške OCD-ima“, kaže se u saopštenju.
Učesnici su istakli veliki uspjeh M’BASE programa, navodeći da im je mnogo značio u dijelu jačanja sopstvenih kapaciteta za sadržajno i finansijsko upravljanje projektima koji se finansiraju iz EU fondova.
„Apostrofirano je prepoznavanje velikog broja malih organizacija i pružanja raznolike podrške širom Crne Gore, ali i potreba da se ubuduće olakšaju administrativne procedure”, navodi se u saopštenju.
Milija Čabarkapa iz EKO tima rekao je da za promjene i zagovaranja treba više vremena, ali i resursa, što se ne može postići kroz male projekte.
„Zato je moja sugestija da se u okviru narednih programa pravi distinkcija između malih i većih organizacija, kako bi svi svoje ciljeve bollje ostvarili“, kazao je Čabarkapa.
Lidija Guberinić iz organizacije Opštinsko udruženje multiple skleroze Bijelo Polje rekla je da su postavljene projektne ciljeve ostvarili, što je prepoznato i u njihovoj sredini.
„Istakla bih da smo kroz naše radionice radili i sa našim korisnicima i članovima porodica jer invaliditet pogađa cijelu porodicu, ne samo osobu sa invaliditetom“, navela je Guberinić.
Mnogo je novih oblika partnerstva kroz projekta koje su finansirani u okviru M’BASE programa nastali i ta simbioza je vodlila posebno uspješnim inicijativama.
Milka Tadić Mijović iz Centra za istraživačko novinarstvo Crne Gore (CIN-CG) kazala je da su njihova dva projekta u fokusu imala probleme uništavanja prostora u Crnoj Gori, iza kojih su kao pravilo, bili korupcija i interesi pojedinaca.
„Ovi projekti su obuhvatili niz aktivnosti, uključujući studije i filmove, a ključ za njihov uspjeh bila je saradnja sa ekspertskim malim organizacijama, poput Expeditio i arhitektama iz KANE,“ navela je Tadić Mijović.
U saopštenju se navodi da su neki projekti su trajali mnogo duže nego što je to planirano i zbog čestih promjena u administraciji.
Martina Markolović iz Akcije za ljudska prava (HRA) rekla je da je projekat te NVO bio zasnovan na saradnji sa Ministarstvom unutrašnjih poslova, a što se počelo komplikovati promjenama vlasti.
„Pa smo svaku novu garnuturu morali podsjećati da imamo Memorandum o saradnji, a sve u cilju obrazovanja građana o radu policije, posebno o onim aspektima koji se odnose na suzbijanje torture i sličnih kršenja ljudskih prava“, dodala je Markolović.
Stefan Bulatović iz organizacije Biciklo.me, govoreći o projektu te NVO, rekao je da su radili na terenu i na oblikovanju javnih politika s ciljem podsticanja korišćenja bicikla kroz nove staze i radionice koje su motivisale korišćenje bicikla kao prevoznog sredstva, a ne samo za rekreaciju.
„Rezultat su razvijene i usvojene strategije za razvoj biciklizma u Kolašinu, Rožajama i Žabljaku, što je pokazatelj da civilni sektor može značajno doprinijeti razvoju lokalnih zajednica. Vjerujemo da će preporuke iz strategija unaprijediti ovaj segment turizma“, istakao je Bulatović.
Mimo Korać iz NVO Savez udruženja roditelja djece i omladine sa teškoćama u razvoju “Naša inicijativa” rekao je da je ta organizacija, zahvaljujući finansijskoj podršci od 75 hiljada EUR, koju su dobili kroz dva projekta, mogla da proširi svoje kapacitete i pruži još kvalitetniju podršku korisnicima.
„Posebno ističemo važnost kontinuiranog monitoringa zbog fiktivih organizacija koji samo oduzimaju resurse“, naveo je Korać.
Dejan Tmušić iz Udruženja paraplegičara Cetinje kazao je da je ponosan na njihov projekat „Moje pravo – pravo na samostalan izbor“, podržan kroz M’BASE program, a u okviru kojeg je snimljen film o tri žene sa invaliditetom koje su se ostvarile kao majke.
„Takođe, organizovali smo radionice sa mladima o politikama i ljudskim pravima osoba s invaliditetom, naglašavajući princip jednakih šansi i mogućnosti za sve. Važno je da se ove teme pokreću u manjim sredinama koje se često suočavaju sa predrasudama“, kazao je on.
Mišo Peković iz CAZAS-a, govoreći o zaključcima iz perioda pandemije Covid-19, rekao je da su kroz SOS liniju i psihološku pomoć imali tada puno poziva i prepoznali smo potrebu za jačanjem mentalnog zdravlja nakon ovog perioda, uz svijest o ograničenim resursima u sektoru zdravstva.
„Zahvaljujem CGO-u na podršci koju su nam pružili u ovom važnom poduhvatu“, kazao je Peković, pojašnjavajući da je CAZAS realizovao edukacije i istraživanja o intervencijama u mentalnom zdravlju, ali i pokrenuo SOS linije za prevenciju suicida.
Iz CGO-a su kazali da je dio učesnika ukazao i da bi OCD trebalo da imaju pristup sredstvima ne samo kroz podgrantove, već i kroz veće grantove, uz pojednostavljene administrativne procedure.
Igor Milošević iz NVO ADP Zid, govoreći o prednostima takozvanog pitching modela u apliciranju za projekte, koji akcenat stavlja na rezultate a ne na administraciju, rekao je da je taj model inovacija u apliciranju.
„Komisija procjenjuje koncept, a čitav proces karakteriše jednostavnost procedure i poboljšava fokus organizacije,“ rekao je Milošević, navodeći ga kao prijedlog za buduće konkurse i programe jer olakšava procedure, uz napomenu da se to već koristi u pojedinim zemljama i da se upravo odnosi na EU fondove.
Ana Mariquesa, projektna menadžerka u Delegaciji Evropske unije, istakla je da je M’BASE program vrlo uspješno sproveden od CGO-a i na tome je čestitala predstavnicima te NVO.
Ona je navela da je taj program bio i proces učenja za EU Delegaciju kad je riječ o izazovima u funkcionisanju finansijske podrške za civilno društvo u Crnoj Gori, ali i u regionu.
„Ovo je bio najveći projekat te vrste u Crnoj Gori, imao je širok obuhvat, kako u temama, tako i broju organizacija koje su bile korisnici, a posebno je važno što je uključio mnoge ogranizacije izvan Glavnog grada“, rekla je Mariquesa.
Kako je rekla, svjesna je izazova koje je projekat nosio, poput administrativnih zahtjeva i ograničenih finansijskih resursa, ali smatra da je podrška koju su pružili manjim organizacijama bila ključna za njihov dalji razvoj.
Ona je navela i da prijedlozi za olakšavanje procedura nijesu iznenađenje za nju.
„Kroz godine rada, uspjeli smo da unaprijedimo smjernice za konkurse, shvatajući potrebu za otvorenijim pristupom, naročito u kontekstu smanjenja opterećenja kod finansijskog i administrativnog izvještavanja. Nije uvijek moguće postići potpunu fleksibilnost, ali se ipak smanjuju određeni administrativni zahtjevi i to je korak naprijed“, kazala je ona.
Tokom sprovođenja M’BASE programa, objavljeno je pet konkursa koji su generisali 409 prijava projekata, od čega je podržan 91 projekat, što značajno premašuje početni plan od 50 projekata, sa ukupnom vrednošću od 2.743.079,11 EUR.
Iz CGO-a su naveli da su konkursi bili koncipirani tako da maksimiziraju učešće i dostupnost, posebno za manje razvijene organizacije i one koje djeluju izvan Podgorice, iako je to zahtijevalo ogroman napor tima CGO-a zbog gotovo dvostruko većeg obima posla od prvobitno planiranog.
Program „OCD u Crnoj Gori – od osnovnih usluga do oblikovanja politika – M’BASE” sprovodi CGO, u partnerstvu sa njemačkom fondacijom Friedrich Ebert (FES), NVO Centar za zaštitu i proučavanje ptica Crne Gore i NVO Politikon mreža, a u saradnji sa Ministarstvom javne uprave i Ministarstvom za evropske poslove Vlade Crne Gore.
Projekat finansira Evropska unija, a kofinansira Ministarstvo javne uprave.
foto: CGO
