Epidemiolog u Institutu za javno zdravlje dr Adis Martinović kazao je za „Dan“ da broj od 26.800 djece koja nijesu primila nijednu dozu vakcine koja se daje protiv malih boginja (morbile), zauški i rubeole predstavlja pogodno tlo za širenje bolesti i nastanak epidemije sa nesagledivim posljedicama po zdravlje.On ističe da, prema podacima elektronskog imunizacionog registra, u predškolskom uzrastu je 15.700 nevakcinisane djece, u osnovnoj školi oko 8.500, a u srednjoj oko 2.600, što je ukupno 26.800 djece.
Po njegovim riječima, nakon što je registrovan prvi slučaj malih boginja kod nevakcinisanog osmogodišnjeg djeteta nijesu evidentirani novi slučajevi obolijevanja od morbila.
– Institut za javno zdravlje Crne Gore, zajedno sa Odsjekom za epidemiologiju Higijensko-epidemiološke službe Doma zdravlja Bar, nakon pojave prvog slučaja obolijevanja od morbila, nastavlja sa pojačanim epidemiološkim nadzorom – kazao je Martinović za „Dan“.
On je podsjetio da je vakcinacija protiv morbila obavezna prema Pravilniku o uslovima i načinu sprovođenja obavezne imunoprofilakse i hemioprofilakse protiv određenih zaraznih bolesti, te da se sprovodi kod djece od navršenih 12 mjeseci do navršenih 14 godina života jednom dozom kombinovane žive vakcine protiv malih boginja, zauški i rubele (MMR vakcina).
Upitan koji razlozi navode ogroman broj roditelja da ne dovode djecu na obaveznu vakcinaciju, Martinović kaže da ih je možda nekoliko, a jedan od njih je strah od mogućih nuspojava. Kako je istakao, iako su ozbiljne nuspojave vrlo rijetke, mogu se javiti lakše nuspojave poput groznice, iritacije na mjestu uboda ili blagog osipa.
– Takođe, nepouzdane informacije koje kruže na internetu ili kroz druge kanale mogu dovesti do zabrinutosti ili sumnje roditelja u sigurnost vakcina ili potrebu za vakcinacijom. Ovo je posebno problematično s obzirom na širenje dezinformacija o vakcinama na društvenim mrežama i drugim platformama. Jedna od najčešćih dezinformacija, koja izaziva i najveći strah kod roditelja, jeste da MMR vakcina izaziva autizam. Nauka je nedvosmisleno potvrdila da MMR vakcina ne izaziva autizam. U nekim slučajevima, u opštinama gdje pedijatri rade samo prije podne, roditeljima je teže dovesti dijete na vakcinaciju, s obzirom da oba roditelja rade. Zbog toga domovi zdravlja organizuju imunizaciju bez zakazivanja i tokom vikenda. Neki roditelji potcjenjuju važnost kolektivnog imuniteta u sprečavanju širenja zaraznih bolesti i vjeruju da njihovo dijete neće biti izloženo riziku ako većina druge djece bude vakcinisana – rekao je Martinović.
Na pitanje koliko pedijatara je u ovoj godini podnijelo prijave protiv roditelja koji bez opravdanog razloga ne dovode djecu na obaveznu imunizaciju, ovaj sagovornik kaže da IJZCG nema takve podatke, s obzirom da se prijave podnose zdravstveno-sanitarnoj inspekciji.
Martinović ističe da su obuhvati drugim vakcinama iz kalendara obavezne imunizacije na daleko višem nivou u odnosu na vakcinu protiv morbila, zauški i rubele.
– BCG vakcinu je primilo 87,4 odsto djece rođene 2022. godine, jednu dozu DTP vakcine 92,8 odsto, dvije doze DTP 88,5 odsto, tri doze DTP vakcine 80,6 odsto, jednu dozu vakcine protiv hepatitisa B 88,1 odsto, dvije doze vakcine protiv hepatitisa B 76,8 odsto i tri doze vakcine protiv hepatitisa B 41,1 odsto – navodi Martinović.
Kod nas imunizacija uvedena 1972. godine
Martinović je podsjetio da je vakcinacija protiv morbila u Crnoj Gori započeta 1972. godine, i to vakcinom samo protiv morbila (mono morbili), po kalendaru koji je tada podrazumijevao imunizaciju samo jednom dozom ove vakcine. On dalje objašnjava da se od 1984. godine u redovni kalendar uvodi i vakcinacija protiv epidemijskih zaušaka (mumps, parotitis), koja se od 1987. godine kod nas daje u obliku kombinovane vakcine protiv morbila i zaušaka (MM – morbili-mumps, ili Mo-Par – morbili-parotitis). Od 1994. godine u redovni kalendar vakcinacije u Crnoj Gori uvodi se vakcina protiv rubele kroz kombinovanu vakcinu protiv morbila, zaušaka (mumpsa) i rubele (MMR, označavana negdje i kao Mo-Ru-Par, ili Mo-Pa-Ru). Te 1994. godine u Crnoj Gori su u opticaju bile sve tri varijante vakcina: mono-morbili, morbili-mumps (parotitis) i MMR. Od 1995. godine za vakcinaciju protiv morbila, zaušaka i rubele koristi se samo MMR vakcina.
Vakcinacija protiv morbila (male boginje) je zakonska obaveza
Prema Pravilniku o uslovima i načinu sprovođenja obavezne imunoprofilakse i hemioprofilakse protiv određenih zaraznih bolesti, vakcinacija protiv morbila je obavezna i sprovodi se kod djece od navršenih 12 mjeseci do navršenih 14 godina života jednom dozom kombinovane žive vakcine protiv malih boginja, zauški i rubele (MMR vakcina)
Foto: Privatna arhiva/DAN
