Građani Budve pozvani su da se okupe u petak u podne ispred Opštine i pošalju jasno upozorenje Opštini, ali i Vladi Crne Gore da spriječi uništavanje brda Spas iznad Budve, koje prijeti da bude, kao i ostatak metropole turizma “pojedeno” od strane građevinskog lobija.
Iskopavanje terena na okomitoj brdnoj strani, iznad naselja Babin do, već prijeti da izazove klizište, koje bi moglo da ugorzi cijelo naselje. Nažalost, ovakvu ružnu realnost, još prije deceniju i po javnosti su predočile “Vijesti” i “Monitor”. U seriji tekstova usvajanjem planskog dokumenta Lokalna studija lokacije SPS, uz jasnu podršku gradske vlasti iz redova DPS – SDP, ukazivano je da je na brdu Spas planirano 300.000 kvadrata objekata ne samo za turizam, već mnogo više za stambenu i komercijalnu izgradnju. Usijecanjem brda za jedan od projekata, koji je dobio zeleno svjetlo Ministarstva prostornog planiranja, javnost sada postala svjesna pogubnosti planskog dokumenta.
A javnost je sada probudila građanska aktivistiknja Anđa Budimir, koja mjesecima unazad upozorava da bi klizište moglo da bude aktivirano i ugrozi kompletno naselje Babin do.
“Okupljanje najavljeno za 30. maj za cilj ima skretanje pažnje, kako rukovodstvu Opštine Budva, tako i svim državnim institucijama na zaštitu brda Spas, kao i da je prioritet očuvanje preostalog neizgrađenog prostora i zelenih površina na prostoru naše opštine. Korišćenje pomenutog prostora mora biti realizovano isključivo prema potrebama običnog čovjeka, a nikako privilegovanih pojedinaca koji nam svakodnevno narušavaju kvalitet života, a odnedavno svojim djelovanjem ugrožavaju i živote i imovinu. Brdo Spas, kao predio posebnih odlika, mora ostati zelena zona, zona zaštićenih biljnih i životinjskih vrsta, zona za rekreaciju, šetnju i uživanje u prirodnim blagodetima koje ono pruža, nikako zona za komercijalne poslove, etno sela, privremene lokacije i nikako zona za realizaciju želja onih čije živote određuje samo profit i novac”, kazala je Budimir “Vijestima”.
Prema njenim riječima dio naselja Babin do u podnožju brda Spas prepoznat je kao zona rizika i zona potencijalnih klizišta još u prošlom vijeku o čemu svjedoče brojni pojedinačni incidenti, klizanja nezavršenih objekata, kao i odronjavanje dijela brda i klizanje blata usljed velikih kiša i bujica.
“Građevinski radovi koji su najviše ugrozili teren su prvenstveno nezakonita sječa šumskog i makijskog pokrivača, tj. sječa koja nije prijavljena i odobrena u skladu sa zakonom od nadležne poslovne jedinice Uprave za šume, kao i presijecanje i skretanje bujičnog toka koji se kretao padinom brda a evidentiran je u DUP-u Babin do, u dijelu postojeće hidrotehničke infrastrukture. Zapisnikom Ekološke inspekcije je konstatovano da su sve parcele koje su devastirane dio zaštićenog područja, a to potvrđuju studije zaštite brda Spas iz 2009. i 2020. godine. Odgovorna pravna ili fizička lica za gore pomenute radnje nisu još uvijek identifikovana”, istakla je Budimir.
Naglašava da je u prethodnom periodu inicijative slala Građevinskoj inspekciji, Ekološkoj inspekciji, Šumarskoj inspekciji i Inspekciji za vode, koje su u sklopu svojih službenih dužnosti izvršile inspekcijske nadzore.
“O problemu sa potencijalnim klizištem i svemu preduzetom pisanim putem obavijestila sam predsjednika Opštine i predsjednika Skupštine, a nedavno sam uputila slična obavještenja predsjedniku države, predsjedniku Vlade, ministru unutrašnjih poslova, ministru ekologije, održivog razvoja i razvoja sjevera, kao i ministru prostornog planiranja, urbanizma i državne imovine. Na Dan nezavisnosti, zaposleni iz Agencije za zaštitu životne sredine, a koji su radili na studiji zaštite brda Spas, obišli su devastirano područje i shodno zatečenom stanju preduzeće zakonom propisane mjere. Problem sa potencijalnim klizištem javio se prethodne jeseni sa pojavom prvih kiša, a djelovanje raznih građevinskih mašina primijetili smo krajem prošlog proljeća. Posljedice po životnu sredinu su značajne, svakodnevno se suočavamo sa blokiranim saobraćajnicama usljed prolaska građevinskih mašina”, istakla je Budimir.
Zbog prekomjerne težine mašina, kako je dodala, koje se kreću ulicama naselja pod velikim nagibima, jako često se dešavaju havarije u dijelu uništavanja postojeće saobraćajne, vodovodne i telekomunikacione infrastrukture.
“Elaborati procjena uticaja na životnu sredinu koje investitori izrađuju u svrhu dobijanja neophodnih dozvola se na terenu ne poštuju, prašina, zemlja i drugi građevinski otpad u produženom trajanju zagađuju okolinu, a kako nemamo riješeno pitanje atmosferskih kanala i odvoda te vrste voda, sav otpad iz naselja najčešće završava u atmosferskom kanalu u centru grada praveći poplave. Građanskim okupljanjem takođe želimo poslati poruku svim građanima Budve i Crne Gore da ono što se dešava u Babinom dolu može lako da zadesi svaki dio grada i države ukoliko se prostornom planiranju i humanom korišćenju prostora ne bude pristupalo u skladu sa naukom, strukom i realnim potrebama stanovništva”, zaključila je Budimir.
Iznenadni požar skinuo brdo Spas sa liste spomenika prirode
Građani Budve dobro se sjećaju ogromnog požara na brdu Spas, koji ga je u ljeto 2008. praktično kompletno spržio. I dok su građani gladali apokaliptične scene, dotle je građevinski lobi zadovoljno trljao ruke, jer je vatra potpuno unštila rijetku biljku drvenastu mlječiku, zbog koje je ovo brdo iznad Staroga grada uniživao status spomenika kulture. Niko ne zna ko je izazvao požar, a dobro je poznato da je sama Opština Budva tada insistirala da se brdo Spas skine sa liste spomenika kulture, jer im je, očigledno, bilo značajnije da se omogući gradnja, nego zadrži zelena oaza.
“Na brdu Spas koje od 1968. godine uživa status zakonom zaštićenog spomenika prirode i nalazi se na spisku Centralnog registra zaštićenih prirodnih predjela, (Sl.list SRCG, br. 30/68), voljom čelnika Opštine Budva izgradiće se oko 300.000 kvadrata. Na prostor za stanovanje i smještaj odnosi se 279.369 kvadrata. Planirano je oko 2.560 turističkih i komercijalnih kreveta! Za izgradnju saobraćajnica za prilaz svim pobrojanim objektima devastiraće se oko 200.000 kvadrata zelenila. Lokalna uprava je Odluku o izradi Studije lokacije donijela u januaru 2008. godine. Trebalo je obezbijediti skidanje Spasa sa liste zaštićenog prirodnog dobra i prokrčiti put bagerima. Zato je tokom prošlogodišnjeg vrućeg ljeta brdo Spas zahvatio veliki požar u kome su pored borove šume izgorjeli rijetki primjerci biljne flore zbog koje Spas uživa zaštitu.
Ovo uzvišenje iznad Budve označeno je kao stanište biljke drvenaste mlječike, ali i velikog broja zaštićenih vrsta ptica. Republički zavod za zaštitu prirode pristupio je reviziji Spasa kao predjela izuzetnih prirodnih odlika. Projekat revizije naručila je Opština Budva, ali ga nije platila, zato ga na javnoj raspravi o Studiji lokacije još uvijek nema. Direktor Zavoda za zaštitu prirode dr Zlatko Bulić navodi da Spas nije skinut sa spiska zaštićenih područja, nego je izvršena prekategorizacija shodno činjeničnom stanju nakon požara i divlje gradnje u podnožju”, objavio je Monitor u septembru 2009. godine.
Foto: Vuk Lajović/Vijesti
