Ministarstvo odbrane (MO) opredijelilo je u ovoj godini 1.026.000 eura za nabavku bespilotnih letjelica za opremanje jedinica Vojske Crne Gore (VCG). Letjelice će, kako je planirano, biti kupljene po sistemu „GovToGov“ od Ministarstva odbrane Slovenije.
Planirana je kupovina bespilotnih vazdušnih sistema „Belin“, slovenačke kompanije „C-Astral“. Na osnovu istraživanja tržišta koje je sproveo vojni resor, kao najpovoljniji ponuđač izdvojila se ta slovenačka kompanija, a u ministarstvu smatraju da bi, s obzirom da se radi o firmi iz regiona, održavanje bespilotnih letjelica i obezbjeđivanje rezervnih djelova bilo znatno olakšano.
– Primjera radi, cijene za tri kompleta letjelica „Raven“, sa sličnim karakteristikama, koje koristi američka vojska, sa logističkom podrškom za njihovu upotrebu iznosi 3,2 miliona dolara – konstatuje MO u informaciji o potpisivanju Implementacionog sporazuma o saradnji ministarstava odbrane Crne Gore i Slovenije u oblasti vojnog izviđanja i vazdušnog osmatranja na osnovu bespilotnih vazdušnih sistema „Belin“.
U tom dokumentu se navodi da su proteklih nekoliko godina bespilotne letjelice prešle put od inovacije do efikasnog i neizostavnog alata u svim vojskama u svijetu.
– Upotreba bespilotnih letjelica za vojne svrhe podrazumijeva misije izviđanja i osmatranja teritorije na kojoj se izvode borbena dejstva radi uočavanja pokreta trupa, korekture artiljerijske vatre, akvizicije ciljeva, za misije pretrage i uništenja pokretnih i nepokretnih ciljeva, prikupljanje podataka u realnom vremenu, očuvanje ekonomije ljudske snage – objasnili su iz tog ministarstva u informaciji Vladi.
Sporazum o vojnotehničkoj saradnji dvije države potpisan je 31. januara 2018, dok su izmjene i dopune tog dokumenta potpisane 7. jula 2023. godine, a njime se obezbjeđuje mogućnost realizacije nabavke naoružanja, opreme i drugih proizvoda koji imaju vojnu namjenu.
– Saglasno Zakonu o javnim nabavkama, Uredbe o listi vojne opreme i proizvoda, postupku i načinu sprovođenja javnih nabavki u oblasti odbrane i bezbjednosti kao i Nacionalne kontrolne liste naoružanja i vojne opreme, posebne javne nabavke u oblasti odbrane i bezbjednosti su i nabavke koje sprovode državni organi Crne Gore sa državnim organima država članica Evropske unije ili treće države, a odnose se na nabavku vojne opreme ili sigurnosno osjetljive opreme. S obzirom da se ove nabavke sprovode u skladu sa zaključenim međunarodnim ugovorom, odnosno pravilima međunarodne organizacije, koji se zaključuju uz prethodnu saglasnost Vlade, nabavka predloženih, bespilotnih letjelica, koje Vojska Crne Gore još nema u upotrebi u svojim jedinicama, bi se realizovala putem sporazuma Vlada-Vlada sa Republikom Slovenijom – navelo je Ministarstvo odbrane.
Vojni dronovi za izviđanje, osmatranje, targetiranje tema
Vojne bespilotne letjelice, kako su naveli iz Ministarstva odbrane, za razliku od komercijalnih, koriste se kod izviđanja, osmatranja, targetiranja/akvizicija meta u borbenim operacijama. Vojne su skuplje od bespilotnih letjelica za komercijalne svrhe zbog naprednih tehnologija i kapaciteta, standarda, materijala i aplikacija.
Razlika je i u dužini letjenja. Dok komercijalne mogu da lete u rasponu od 20‐30 minuta, maksimalno sat vremena, vojne bespilotne letjelice, mogu biti u vazduhu tri sata i duže. One, za razliku od komercijalnih, imaju i veći domet i mogu da rade izvan vizuelne linije vida tokom dužeg vremenskog perioda.
Vojne bespilotne letjelice nose specifičan teret koji je u potpunosti interoperabilan u okviru NATO standarda i omogućava naprednu povezanost. Dizajnirane su da budu prikrivene i imaju niske radarske i akustične signale i rade sa sofisticiranom komunikacionom opremom uz izbjegavanje smetnji.
Foto: Vojska Crne Gore
