Organizovan je pojačani nadzor objekata za hranu, a u ovom periodu kontrolu sprovodi 15 inspektora i aktivnosti su usmjerene na „privremene-sezonske objekte“ koji su prepoznati kao objekti visokog rizika, kazala je za portal Dnevno.me pomoćnica direktora Uprave za bezbjednost hrane, veterinu i fitosanitarne poslove Biljana Blečić.
Prema njenim riječima, Inspekcija za hranu je u predsezoni i tokom sezone (kraj aprila- jul) pregledala 1.189 objekata u kojima se obavlja djelatnost poslovanja hranom – sektor ugostiteljstva i trgovine u primorskim opštinama (Ulcinj, Bar, Budva, Tivat, Kotor, Herceg Novi).
“Dosadašnji izvještaji o sprovedenom nadzoru ukazuju o primjetnom unapređenju stanja u hotelima i većim restoranima, dok još uvijek imamo prisutnost nepravilnosti u manjim maloprodajnim objektima, manjim restoranima, konobama i picerijama koje se dominantno vezuju za ‘neobučenu radnu snagu’, sa kojom se ove godine suočila turistička privreda”, pojašnjava Blečić.
Najčešće nepravilnosti
Kako je navela, najčešće utvrđene nepravilnosti odnosile su se na nehigijensko rukovanje hranom tokom obrade, prerade ili čuvanja hrane, neodržavanje higijene uređaja, prostorija, opreme, zatečenu hranu u prometu izmijenjenih organoleptičkih svojstava ili isteklog roka upotrebe, bez propisanih oznaka i dokaza o porijeklu/proizvođaču, radu osoba koje ne ispunjavaju zahtjeve za ličnu higijenu i zdravlje i sl.
Naša sagovornica ističe da su inspektori u svim slučajevima u kojima su utvrđene nepravilnosti koje se mogu otkloniti u kratkom periodu (unapređenje higijenskih zahtjeva u objektima, uspostavljanje neophodnih evidencija i dokaza o porijeklu i bezbjednosti hrane) donosili ukaze o otklanjanju tih nepravilnosti u kratkom roku i izvršili kontrolu izvršenja naređenih mjera.
“Izrečeno je 40 novčanih kazni, donijeto 28 rješenja o privremenoj zabrani pripreme hrane do otklanjanja nepravilnosti, 45 rješenja o otklanjanju nepravilnosti, 22 rješenja o stavljanju van prometa i uništavanju nebezbjedne hrane zbog isteklog roka trajanja , nepravilnog čuvanja ili promijenjenih svojstava”, navodi Blečić.
Kako je navela, Inspekciji za hranu su u periodu predsezone i sezone građani podnijeli 38 prijava, koje su se najčešće odnosile na nehigijenu u maloprodajnim objektima i sumnju u kvalitet/bezbjednost kupljenog proizvoda.
Blečić pojašnjava da je su, po primljenim prijavama, obavljeni inspekcijski nadzori, te da su o preduzetim mjerama i radnjama obaviješteni podnosioci prijava u svim slučajevima kada je to bilo moguće.
Plan pripreme ljetnje turističke sezone
Navodi da je Uprava za bezbjednost hrane, veterinu i fitosanitarne poslove – Sektor za bezbjednost hrane – u kontinuitetu realizovala aktivnosti utvrđene Planom pripreme ljetnje turističke sezone za 2023.
“Ključna aktivnost je sprovođenje pojačanog inspekcijskog nadzora nad primjenom pravila o bezbjednosti hrane od subjekata u poslovanju hranom u objektima za proizvodnju, preradu, obradu i distribuciju hrane, sa akcentom na ugostiteljske i maloprodajne objekte u predsezoni i tokom sezone”, pojašnjava Blečić.
Kako je dodala, plan aktivnosti je pripremljen na osnovu predloga i sugestija nadležnih inspektora za hranu.
“Identifikovane su najčešće utvrđivane nepravilnosti u prethodnim sezonama i prepoznati potencijalni uzroci. Aktivnosti su planirane na osnovu analize rizika i vrste i obima djelatnosti koje se obavljaju u pojedinim objektima te su shodno tome definisane kategorije djelatnosti/objekata prema stepenu (hoteli, restorani, objekti brze hrane..)”, kaže Blečić.
Prema njenim riječima, zbog nedovoljnog broja inspektora, odgovornih za sprovođenje nadzora u unutrašnjoj i graničnoj kontroli hrane, životinja i bilja u turističkoj sezoni bilo je neophodno definisati model rada.
“Bilo je nužno sa raspoloživim brojem inspektora obezbijediti izvršavanje redovnih poslova po područnim jedinicama u unutrašnjoj kontroli i kontroli pri uvozu i izvozu hrane na devet graničnih prelaza i deset carinskih terminala i organizovati pojačan inspekcijski nadzor na području primorskih, ali i sjevernih opština tokom ljetnje turističke predsezone i sezone”, ističe Blečić.
Navodi da su pojačani inspekcijski nadzor u primorskim opštinama, u periodu predsezone april-jun 2023, obavljali inspektori za hranu sa mjestom rada u primorskim opštinama.
“Krajem juna i u prvoj polovini jula na području primorskih opština sa većim brojem objekata (Budva, Herceg Novi, Kotor) upućivani su inspekcijski timovi iz drugih opština. U tom periodu, sproveden je pojačani inspekcijski nadzor ugostiteljskih i maloprodajnih objekata koji obavljaju djelatnost poslovanja hranom tokom cijele godine”, pojašnjava Blečić.
Naša sagovornica kaže i da je u tom periodu sproveden i pojačani inspekcijski nadzor u svim ostalim opštinama sa akcentom na proizvodne objekte i objekte za skladištenje i prodaju hrane na veliko (iz domaće proizvodnje i uvoza) jer su, kako ističe, upravo ti objekti glavni snabdjevači svih objekata iz sektora trgovine na malo, ugostiteljstva i javne ishrane.
U kontinuitetu se prate hoteli, restorani, maloprodajni objekti, odmarališta
Prema njenim riječima, nakon obezbjeđivanja sredstava iz budžetske rezerve, od 16.jula organizovan je pojačani nadzor objekata za hranu angažovanjem inspektora iz drugih opština i smještajem u Ulcinju, Budvi, Tivtu i Herceg Novom.
“U ovom periodu kontrolu sprovodi 15 inspektora i aktivnosti su usmjerene na objekte koji obavljaju djelatnost samo tokom sezone ‘privremene-sezonske objekte’ koji su prepoznati kao objekti visokog rizika (konobe, picerije, pekare, objekti brze hrane, ketering objekti, štandovi/tezge tzv.pokretni privremeni objekti, automati za sladolede, napitke i sl.). Naravno, u kontinuitetu se prate hoteli, restorani, maloprodajni objekti, odmarališta i kontrole izvršenja naloženih mjera za otklanjanje nepravilnosti iz prethodno obavljenih nadzora”, objašnjava Blečić.
Osim pregleda objekata i utvrđivanja stanja ispunjenosti higijenskih zahtjeva u pogledu infrastrukture, opreme i zaposlenih, u cilju verifikacije efektivnosti uspostavljenih higijenskih procedura pri rukovanju hranom od subjekta u sektoru ugostiteljstva primjenjuje se i dodatna tehnika/metod kontrole.
“To je uzimanje uzoraka briseva radnih površina, opreme, ruku zaposlenih, rizičnih vrsta hrane, vode koja se koristi za pranje i pripremu hrane u objektima od strane inspektora, uz pomoć ovlašćenih službenih laboratorija- Instituta za javno zdravlje Crne Gore i Specijalističke veterinarske laboratorije”, pojašnjava Blečić.
Dodatno, navodi naša sagovornica, sprovode se programi monitoringa-praćenja i otkrivanja potencijalnih opasnosti u hrani (pesticidi, kontaminenati, ostataka vet. supstanci u proizvodima životinjskog porijekla, aditivi), otkrivanja prije stavljanja na tržište mikrobioloških, hemijskih zagađivača školjki , uključujući i biotoksine sa naših uzgajališta i uvoza.
“Uzorci raznih kategorija hrane uzimaju se iz prometa tokom cijele godine, u skladu sa dinamikom i učestalošću utvrđenom Programom mjera bezbjednosti hrane za 2023. Primjenom ovih metoda kontrole provjerava se efektivnost uspostavljenih postupaka rukovanja hranom, poštovanja i primjenu dobre proizvođačke i dobre higijenske prakse od subjekata u poslovanju hranom u svim fazama od primarne proizvodnje, preko prerade, obrade, skladištenja do ponude potrošaču”, objašnjava Blečić.
U slučaju otkrivanja neusaglašenosti sa propisanim mikrobiološkim i drugim zahtjevima preduzimaju se represivne mjere: privremena zabrana pripreme hrane u objektu, zabrana rada licima koja rukuju hranom do otklanjanja uzroka neusaglašenosti, stavljanje van prometa i uništavanje nebezbjedne hrane i dr.
Predmet posebne kontrole lična higijena osoba koje rukuju hranom
Pojašnjava da je predmet kontrole inspekcije za hranu ispunjenost propisanih opštih i posebnih zahtjeva higijene u objektima u kojima se obavlja djelatnost proizvodnje, obrade, prerade, pripreme, usluživanja i prodaje hrane kao što su: unutrašnje uređenje objekta, funkcionalna povezanost i dovoljnost prostorija i prostora za obavljanje određenih radnih operacija tokom obrade, pripreme i usluživanja hrane, opremljenost prostorija za čuvanje, pripremu i obradu hrane, snabdjevenost vodom, uklanjanje otpada od hrane, transport hrane, kontrola porijekla – sledljivosti hrane, kontrola sprovođenja dobre higijenske prakse i vođenje propisanih evidencija u skladu sa Vodičem za dobru higijensku praksu u poslovanju hranom donijetim 2017.
Ističe da je predmet posebne kontrole uvijek lična higijena osoba koje rukuju hranom.
“Uključujući i kontrolu procedura kojima je subjekat u poslovanju hranom obezbijedio da osoba koja boluje od bolesti koja se može prenijeti hranom, koja su kliconoše, imaju inficirane rane ili dijareju ne rukuju hranom i ne ulaze u prostore u kojima se rukuje hranom, ako postoji bilo kakva opasnost od direktne ili indirektne kontaminacije”, navodi Blečić.
Prema njenim riječima, potvrđeno je su najčešći uzrok trovanja upravo osobe koja rukuju hranom (kliconoše) ili osobe sa neposjedovanjem osnovnih znanja o sprovođenju higijenskih postupaka tokom rukovanja hranom.
“Sanitarne knjižice jesu dokument kojim se potvrđuje zdravlje lica koja rukuju hranom ali samo u trenutku uzimanja briseva, izdaju se i ‘važe’ šest mjeseci. Međutim, s aspekta rizika po bezbjednost hrane kojom rukuju, mnogo je važnije da te osobe znaju da moraju odmah prijaviti promjene odgovornom licu i da ne smiju ulaziti u prostore u kojima se rukuje hranom sve dok simptomi ne prestanu i dok ne izvrše ponovni sanitarni pregled”, kaže Blečić.
Foto: Pixabay
