Prve podatke i dokaze iz Hrvatske o ratnim događajima iz Dubrovnika, Cavtata i okoline, Specijalno državno tužilaštvo (SDT) dobilo je još u vrijeme dok je njime rukovodio Milivoje Katnić. U tim dokumentima, saznaju “Vijesti”, pominje se i njegovo ime – da je navodno kao oficir JNA, tokom agresije i opsade 1991. i 1992. godine, nečovječno postupao prema civilima hrvatske nacionalnosti.
Novi dokazi iz Hrvatske ponovo su nedavno stigli u SDT, a osim toga i specijalna tužiteljka Tanja Čolan Deretić s timom SDT-a izvršila je i pretragu baza podataka dokaznog materijala Međunarodnog rezidualnog mehanizma za krivične sudove iz Haga, gdje je pronašla dio podataka.
SDT ogromnu bazu podataka Međunarodnog rezidualnog mehanizma može da koristi odnedavno, odnosno od kako su stupile izmjene Zakona o krivičnom postupku (ZKP-a), gdje je, između ostalog, na predlog vrhovnog državnog tužioca Milorada Markovića, incirano da se jasno uvrsti da se pred domaćim pravosuđem koriste i dokazi izvedeni pred Međunarodnim krivičnim sudom u Hagu.
Ime bivšeg GST-a pominje se na nekoliko mjesta u bazama Međunarodnog rezidualnog mehanizma, gdje ga svjedoci u izjavama opisuju kao čovjeka koji je “sijao strah” u komandi JNA, koja je u to vrijeme stolovala u hotelu “Makedonija” u Cavtatu.
Ti podaci, po procjeni tužiteljke Čolan Deretić, bili su dovoljni da otvori istragu protiv Katnića, koji je saslušan u srijedu u zgradi SDT-a, gdje je negirao optužbe što mu se stavljaju na teret.
“Specijalno državno tužilaštvo je, nakon ocjene dokaza prikupljenih od strane nadležnih organa Republike Hrvatske i pronađenih pretragom baza dokaznih materijala Tužilaštva Međunarodnog rezidualnog mehanizma za krivične sudove, danas donijelo naredbu o sprovođenju istrage protiv okrivljenog M. K., zbog postojanja osnovane sumnje da je izvršio krivično djelo – ratni zločin protiv civilnog stanovništva”, navodi se u saopštenju SDT-a.
Prema tim navodima naredbom mu se stavlja na teret da je na području Hrvatske, Opština Konavli, Cavtat, kao oficir JNA, postupajući suprotno odredbama IV Ženevske konvencije o zaštiti građanskih lica za vrijeme rata i Dopunskog protokola uz Ženevske konvencije, nečovječno postupao prema pojedinim civilima hrvatske nacionalnosti.
“Tako što ih je napadao, mučio, tjelesno povrjeđivao, te vrijeđao ljudsko dostojanstvo i vršio nasilje nad mentalnim blagostanjem istih”, piše u saopštenju SDT-a.
Bivši GST, koji se od 14. aprila nalazi u pritvoru zbog druge istrage, u vrijeme ratnih dešavanja u Hrvatskoj bio je pomoćnik komandanta za pravne poslove u komandi JNA u Cavtatu.
Podaci u kojima se Katnić pominje da je moguće nečovječno postupao u Cavtatu pojavili su se još krajem 2011. godine kada su nevladine organizacije – Akcija za ljudska prava (HRA) i Centar za građansko obrazovanje (CGO) uz pomoć Fondacije Fridrih Ebert organizovale u Podgorici regionalnu konferenciju “Rat za mir – 20 godina kasnije” u znak sjećanja na 6. decembar 1991. godine, koji je označen kao najkrvaviji dan opsade Dubrovnika.
Na tom skupu nekadašnji zatvorenik logora “Morinj” Metodije Prkačin javno je optužio Katnića, tadašnjeg sudiju Apelacionog suda, da je kao oficir KOS-a navodno bio odgovoran za paljevine i pljačke u Konavlima, ali i nečovječno postupanje i mučenje Hrvata, koje je slao u logor Morinj.
Katnić je tada reagovao i tvrdio da “Prkačin sve laže”, te da mu “moral nije jača strana”…
“Mene nije tukao, ali mi je prijetio i ucjenjivao me. Rekao mi je: ‘Smrskaću ti glavu kao zmiji’, a ja sam mu kazao: ‘Možete slobodno, kad ne mogu da se odbranim, jer sam vezan’. Dok sam čekao da me uvedu kod njega u kancelariju, izveli su zarobljenika Iva Piplicu, koga je Katnić saslušavao. Lice mu je bilo toliko krvavo da mu se nisu vidjeli ni oči ni usta”, prisjetio se Prkačin početkom januara 2021. godine dok je u podgoričkom Osnovnom sudu čekao da uđe na ročište u sporu bivših logoraša iz Morinja protiv države Crne Gore.
“Katnić je svime rukovodio u Cavtatu, sijao je strah i užas po Konavlima”, tvrdi Prkačin.
On je tvrdio i da je Katnić naređivao da se pale i uništavaju napuštene kuće, a obimna dokumentacija o pustoši koju je ostavila JNA tokom opsade Dubrovnika u jesen i zimu 1991. godine foto-dokumentovala je Hrvatska u ratnoj arhivi, koja je predata Tribunalu u Hagu.
Četiri godine kasnije, a u susret Katnićevom izboru za GST-a, HRA i CGO pisale su tadašnjem vrhovnom državnom tužiocu Ivici Stankoviću da postoje sumnje u rad Katnića tokom ratnih dešavanja.
U bazama Međunaordnog rezidualnog mehanizma postoje i dokumenta iz ratne arhive Hrvatske, gdje pojedini stanovnici tada okupiranog Cavtata u izjavama tvrde da se u u tom mjestu, ali i okolini, od zime 1991. do naredne jeseni “ništa nije moglo uraditi bez znanja Katnića”.
Katnića su u izjavama pomenuli i ljudi koji ga nijesu lično upoznali, ali su čuli da je on osoba koja ima sve obavještajne podatke JNA i da se bez njegovog znanja nije moglo ni ući niti izaći iz okupiranih mjesta…
U ratnoj arhivi Hrvatske, posebno je zanimljiva izjava svjedoka Iva Palice iz Močića koji je iz Katnićeve kancelarije u decembru 1991. godine “izašao krvave glave”…
Nekadašnji GST se od 14. aprila nalazi u pritvoru Spuža zbog optužbi da je bio član kriminalne organizacije koju je formirao bivši visoki policijski funkcioner Zoran Lazović, a čiji su članovi, prema navodima iz naredbe za istragu, postali bivši specijalni tužilac Saša Čađenović i Petar Lazović.
SDT izviđao, pa zatvorio slučaj
Nakon tvrdnji jednog od lidera tadašnjeg Demokratskog fronta Nebojše Medojevića da je Milivoje Katnić tokom 1991. i 1992. godine počinio ratni zločin protiv civilnog stanovništva u Cavtatu, SDT, kojim je u to vrijeme rukovodio Katnić, formirao je predmet.
Specijalna tužiteljka Lidija Vukčević je izviđaj otvorila u maju 2017. godine, a potom je predmet zatvoren jer nije bilo dokaza.
Medojeviću je tada odlukom suda određeno dva mjeseca zatvora jer je odbio da svjedoči o ratnim zločinima za koje je tvrdio da je tokom 1991. i 1992. na području Cavtata i Konavala počinio Katnić.
Opsada Cavtata
“Vijesti” su pretragom baze podataka Međunarodnog rezidualnog mehanzma pronašle i proglas komande JNA u Cavtatu od 7. novembra 1991. godine gdje se žiteljima na kraju i prijeti represijom.
“Ne dozvolite incidente i pružite punu saradnju Odboru MZ i komande JNA mjesta Cavtat jer ćemo u protivnom morati sprovoditi sve raspoložive zakonske mjere, pa i mjere represije”, piše u proglasu.
U tom dokumentu navodi se da komanda JNA ima sjedište u gradu već 20 dana, da Cavtat nije pretrpio razaranja, ali da to mjesto nema struje i vode, ali da se radi na tome…
“Komanda JNA učiniće sve da vam pomognemo u normalizaciji života i rješavanju životnih potreba.”
Foto: Vijesti/Boris Pejović
