Po završetku ljetnje sezone, Crnogorski elektrodistributivni sistem sa ponosom ističe ostvarene rezultate. Cjelokupan trud koji je uložila naša kompanija u proteklom periodu, a uprkos svim izazovima koje je ljetnja sezona nosila sa sobom, se isplatio, saopštili su iz CEDIS-a.
„S obzirom na činjenicu da tokom, kako ljetnje tako i zimske sezone, CEDIS biva izložen kritikama javnosti, naša moralna obaveza, a posebno imajući u vidu da smo jedna od najznačajnih društveno odgovornih kompanija u državi, je da javnosti predstavimo realnu i jasnu sliku o kvalitetu funkcionisanja distributivnog sistema, aktivnostima koje sprovodimo u cilju poboljšanja naše mreže i pružanja boljeg kvaliteta našim krisnicima, te rezultatima koje ostvarujemo“, navodi se u saopštenju.
Evidentiranjem prekida u napajanju električnom energijom, indikatori kojima se predstavlja prosječno trajanje prekida isporuke u minutima po mjernom mjestu električne energije (SAIDI) odnosno prosječnu učestalost prekida isporuke po mjernom mjestu električne energije na godišnjem nivou (SAIFI) pokazali su sledeće:
Poređenjem ostvarenja za prvih osam mjeseci 2023. i 2024. godine, SAIDI je smanjen sa 25.14 sati na 16.7 sati (za 8.44 sati, odnosno 33.56%), a SAIFI sa 17.31 na 14.71 (za 2.6, odnosno 15%), što će, kako kažu iz CEDIS-a, reći da trajanje prekida u napajanju električnom energijom iz godine u godinu biva sve kraći.
Naglašaju da ukoliko se trend pada u odnosu na 2023. godinu nastavi do kraja tekuće godine, ovo bi mogla da bude rekordna godina po pitanju indikatora kvaliteta.
„U želji da budemo do kraja precizni, moramo istaći da značajan broj prekida u pomenutom periodu pada na odgovornost Crnogorskog elektroprenosnog sistema (CGES), što se može vidjeti kroz povećanje SAIDI-ja za neplanirane prekide u 35 kV mreži od 1.26 sati (100.44%). Ovo je posledica činjenice da se u 2024. godini javio veliki broj ispada na prenosnoj mreži koji su za posledicu imali beznaponska stanja. Prilikom ispada na prenosnoj mreži, mogućnosti CEDIS-a su ograničene. U određenim situacijama, naša kompanija je prinuđena da čeka napon, koji prosljeđuje CGES, kako bi električnu energiju mogla distribuirati krajnjim korisnicima. Tako je nestanak napajanja električnom energijom koji je pogodio veći dio zemlje 21. juna (tkzv. blackout) uticao na povećanje SAIDI-ja od 65 minuta. Samo neki od poslednjih ispada na prenosnoj mreži koji su uzrokovali beznaponsko stanje, desili su se 3, 19 i 28. avgusta kada su bez napona ostale opštine: Kotor, Ulcinj i Herceg Novi“, dodaju.
Kada govorimo o prekidima u napajanju električnom energijom, izazovi za unapređenje kvaliteta funkcionisanja distributivnog sistema se, kako kažu, ogledaju i u činjenici da konzum Crne Gore u kontinuitetu raste i da je sve veći broj građevinskih radova koji povremeno za posljedicu imaju oštećenje infrastrukture CEDIS-a (mahom oštećenja kablovske mreže građevinskim mašinama).
„Ovakva oštećenja zahtijevaju intervenciju i izradu kablovskih spojnica. Međutim, kako se pokazuje u praksi, kada je kablovski vod oštećen više puta, njegove funkcionalne karakteristike nijesu ni nalik novoj infrastrukturi. Kao pravi primjer, možemo navesti situaciju sa napajanjem opštine Tivat, koja se napaja iz trafostnice 35/10 kV Tivat, a koja ima dvostruku kablovsku vezu sa trafostanicom 110/35 kV Tivat, odakle CEDIS preuzima energiju od CGES-a i distribuira je korisnicima. Dvostruka veza omogućava uredno napajanje korisnika i kada je jedan vod van pogona (tkzv. “n-1“ princip pouzdanosti).
Takođe, nikako ne smijemo izostaviti činjenicu da je učešće trećih lica u neplaniranim prekidima na svim naponskim nivoima poraslo 32.84%. Iako podatak o pristiglim zahtjevima za katastar podzemnih instalacija, govori da je došlo do povećanja tražnje istih i to od 50% (01.03.2023. do 31.12.2023. godine CEDIS je primio 236 zahtjeva za katastar podzemnih, a od 01.01.2024. do 10.09.2024. godine primljena su 254 zahtjeva), ipak postoje nesavjesne kompanije i pojedinci koji oštećuju našu infrastrukturu“, kažu iz CEDIS-a.
Kada je u pitanju rast konzuma, maksimalna zabilježena snaga u ovoj godini iznosila je 591 MW, što predstavlja povećanje od 49 MW, odnosno 9% u odnosu na prošlu godinu kada je maksimalna snaga konzuma bila 542 MW.
„Povećanje konzuma se ogleda i u maskimalnoj preuzetoj energiji iz sistema CGES-a za jedan 24-časovni period te je u 2024. godini ova energija iznosila 11517 MWh, a u 2023. godini 10843 MWh, što ukazuje na povećanje od 6.2%. Oba rekorda su oborena na dan 18.07.2024. godine. Rekordi u maksimalnoj preuzetoj snazi su oboreni u svih šest trafostanica prenosnog odnosa 110/35 kV u primorskim opštinama: Ulcinju, Baru, Budvi, Kotoru, Tivtu i Herceg Novom. Naglašavamo da se nikada do sada nije desilo da naše primorske trafostanice preuzmu toliku količinu energije tokom ljetnjeg perioda jer su se takvi rekordi obarali tokom zimske sezone na sjeveru Crne Gore“, dodaje se u saopštenju.
I pored svih izazova, povećanja konzuma, velikog broja ispada na prenosnoj mreži, oštećenja infrastrukture od strane trećih lica, CEDIS, kako navode, uspijeva da unaprijedi kvalitet funkcionisanja distributivnog sistema i smanji broj i trajanje beznaponskih stanja.
foto: CEDIS
