Lideri u Evropi su danas i sa olakšanjem i sa izvesnom zabrinutošću reagovali na ishod vanrednih parlamentarnih izbora u Francuskoj, koji bi mogao da dovede do političke paralize u jednoj od dvije ključne članice EU.
Sa olakšanjem su reagovali zato što krajnje desna stranka Nacionalno okupljanje nije osvojila najviše glasova, čega su se plašili mnogi proevropski lideri, a sa zabrinutošću zbog toga što nijedan politički blok nije osvojio apsolutnu većinu u parlamentu.
Olaf Šolc, kancelar Njemačke, koja se uz Francusku dugo smatra motorom evropskih integracija, izrazio je danas olakšanje što krajnja desnica nije završila na prvom mjestu.
On je rekao da bi bio veliki izazov da je krajnja desnica Marin Le Pen osvojila većinu i da je francuski predsjednik Emanuel Makron bio prinuđen na kohabitaciju sa njom, izrazivši nadu da će biti formirana stabilna vlada, prenijela je agencija Dpa.
„U svakom slučaju, zadovoljan sam i zbog važnog francusko-njemačkog prijateljstva, a lično mogu da kažem da sam zadovoljan i dobrim odnosom koji imam sa francuskim predsjednikom. Njemačka je zainteresovana za uspjeh Evropske unije kao nijedna druga zemlja, a to je moguće jedino zajedno sa Francuskom“, naveo je Šolc.
Poljski premijer Donald Tusk, bivši predsjednik Evropskog savjeta, zvučao je još više euforično.
„U Parizu entuzijazam, u Moskvi razočaranje, u Kijevu olakšanje. Dovoljno da se bude srećan u Varšavi“, naveo je Tusk na Iksu.
U Londonu je portparol nove britanske vlade rekao da je premijer Kir Starmer spreman da sarađuje sa francuskim rukovodstvom bez obzira na političku pripadnost.
„Francuska je očigledno jedan od najbližih partnera Ujedinjenog Kraljevstva. Kao članice NATO-a i G7, imamo mnogo zajedničkih interesa. Premijer je ranije rekao da će sarađivati sa svakom vladom u Evropi i širom svijeta“, naveo je portparol Starmerovog kabineta.
Prema konačnim rezultatima izbora u Francuskoj, na kojima je zabilježena visoka izlaznost, ljevičarska koalicija je osvojila najviše poslaničkih mandata, Makronov centristički savez našao se na drugom mjestu, a krajnja desnica na trećem. Krajnja desnica je znatno povećala broj mandata u parlamentu, ali je osvojila daleko manje nego što se očekivalo, s obzirom na dogovor ljevice, centra i desnice pred drugi krug.
Nekoliko zemalja članica EU, uključujući Italiju, Holandiju i Švedsku, skrenulo je udesno na najnovijim nacionalnim izborima na kojima su birači glasali za evroskeptične stranke koje obećavaju nacionalistička rešenja za evropska pitanja kao što su inflacija, migracija i invazija Rusije na Ukrajinu koja je dovela do egzodusa miliona izbjeglica u članice EU.
Neki proevropski političari, poput njemačkog socijaldemokrate Mihaela Rota, upozorili su da rezultati izbora u Francuskoj nisu povod za slavlje.
„Marš desničarskih nacionalista i desnih ekstremista je zaustavljen. To je velika zasluga Francuza. Ali nema razloga za slavlje jer su nacionalistički populisti na desnici i ljevici jači nego ikad. Centar je slabiji nego ikad. Emanuel Makron je stoga doživeo veliki neuspjeh“, rekao je Rot za list Tagesšpigel.
Dok još nije jasno iz koje stranke će doći sljedeći premijer, izvesno je da će Makron zadržati određena ovlašćenja nad spoljnom politikom, evropskim poslovima i odbranom, u skladu sa Ustavom Francuske. Predsjednički mandat Makrona traje do 2027. godine, a on je rekao da se neće povući prije njegovog isteka.
Ipak, francuski predsjednik je oslabljen poslije jučerašnjih izbora i to će imati posljedice po Njemačku i po cijelu Evropu, rekla je analitičarka Njemačkog instituta za međunarodna i bezbjednosna pitanja Ronja Kempin.
„Mislim da će Njemačka morati da se prilagodi novom odnosu snaga u Francuskoj. Imamo oslabljenog predsjednika koji je u znatno većoj mjeri primoran da sluša parlamentarnu većinu i koji više ne može da djeluje tako slobodno kao u posljednjih sedam godina“, kazala je Kempin.
U Italiji je populistički lider desničarske Lige Mateo Salvini, glavni saveznik francuskog Nacionalnog okupljanja, pohvalio rezultat te partije kao najbolji do sada i kritikovao Makrona zbog okupljanja ljevice, centra i desnice uoči drugog kruga sa ciljem sprečavanja pobjede Marin Le Pen. Brojni kandidati iz tog širokog fronta koji su se kvalifikovali za drugi krug izbora povukli su se u korist onih za koje je procjenjeno da imaju veće šanse za pobjedu.
Foto: gov.me
